Esnafın başkanı Mutlu’dan ekonomi reçetesi: Ahilik tabanlı yeni iş modeli

Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- İzmir’de 3 gün boyunca sürecek Ege Ekonomik Forum’un ikinci gününde Geleceğin Sinyalleri- Jeopolitik, Ekonomi, Bilim, Teknoloji, Çevre ve İnsan’ teması ile Ege Palas Business Otel’de devam etti.

Ege Ekonomiyi Geliştirme Vakfı (EGEV) ve Özgencil Grup işbirliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi destekleri, İzmir Ticaret Odası, Ege İhracatçı Birlikleri, Ege Bölgesi Sanayi Odası Stratejik Partnerliği, Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği, İzmir Ticaret Borsası oturum sponsorluğunda ve birçok kurumun katkıları ile gerçekleştirilen forumun öğleden sonraki oturumunda ‘Ekonominin kılcal damarları olan esnaf ve sanatkârlar bilgi çağına nasıl hazırlanıyor?’ konusu Senin Kariyerin Danışmanlık Kurucu Başkanı ve Yeni Asır Gazetesi Ekonomi Yazarı Gonca Elibol’un moderatörlüğünde, İESOB Yönetim Kurulu Başkanı katılımıyla konuşuldu.

KENTİN AĞABEYİYİZ
İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu, esnafın ekonominin kılcal damarı olduğunu söyleyerek “Sabah günaydın derken fırıncıya selam verirsin, işe gelirken kuaföre/berbere saçınızı yaptırırsınız, lokantada öğle yemeği yersiniz, kahvede çay kahve içersiniz. Esnaf teşkilatı hep var oldu. Ekonominin kılcal damarı, biziz, kentin ağabeyiyiz. Ülke ekonomileri içinde durum böyledir, hem İzmir’de hem Türkiye’de esnaf sanatkârlar teşkilatları sayısal açıdan en fazla üyeye sahip meslek kuruluşlarıdır. Toplumun her alanında yer alan, gerçekleştirdiği üretimle, verdiği hizmet ile sağladığı istihdam ile adeta ülke ekonomisinde kılcal damar rolü görmektedir. Değişime ayak uydurmanın zor, dönüşüme ayak uydurmanın ise daha da zor olduğunu biliyoruz. Çünkü değişim daha dar, dönüşüm ise tüm toplumsal alanları etkileyen bir süreçtir. Bu nedenle tüm toplum kesimlerine ve özellikle de bu kesimlerin önderlerine büyük rollerin düştüğü bir zamandan geçiyoruz. Biz İzmir Birliği olarak bu sorumluluğun bilincindeyiz ve üzerimize düşeni yapmaya çalışıyoruz. Bugünü anlamak ve yarınlara hazırlığın içeriğini doldurabilmek için geçmişten bugüne bir değerlendirme yapmak istiyorum. İnsanlık var olduğundan bugüne üç büyük dönüşüm geçirmiştir. Bunlardan ilki M.Ö. 8-10 bin yıllarında avcılık-toplayıcılıktan yerleşim tarım toplumuna geçiştir. İkinci dönüşüm 18-19. Yüzyılda yaşanan ve tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişi ifade eden aşamadır. Üçüncü dönüşüm ise 1980 sonrasında başlamış ve hala devam etmekte olan sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş aşamasıdır” ifadelerini kullandı.

BİLGİ ÇAĞINA UYUM SAĞLAMAK ZORUNDAYIZ
Bu dönüşümlerin tarihlerine bakıldığında dönüşümlerin hızlandığını görüyoruz diye konuşan Mutlu, “İnsanlığın 22. Yüzyılı Uzay Çağı ile karşılaması sürpriz olmayacaktır. Bu nedenle hem bilgi çağına uyum sağlamak hem de yarınlara hazırlanmak durumundayız.  Diğer taraftan tarım toplumundan bugüne, yani geçen yaklaşık 12 bin yılda değişmeyen bazı şeyler de oldu. İşte bunlardan biri de; esnaf ve sanatkarlardır. Çünkü tarım toplumunda da, sanayi toplumunda da ve bugün bilgi toplumunda da esnaf ve sanatkarları görüyoruz. Dolayısıyla esnaf ve sanatkarlarımızı adeta “zamandan bağımsız” meslek grubu olarak tanımlamak mümkündür. Bu ifadelerden esnaflarımızın ve mesleklerimizin hiç değişmediği anlamı çıkarılmamalıdır. Doğal olarak bazı esnaflara zamanla ihtiyaç ortadan kalktı. Ancak her defasında yeni meslek gruplarına ihtiyaç doğdu. Nitekim artık nalbantlık, kalaycılık yapanların çok azalırken sıhhi tesisatçılık, elektrikçilik, oto tamirciliği ve lokantacılık gibi alanlarda çok sayıda esnafımız bulunuyor. Dolayısıyla biz esnaf ve sanatkarlar hep vardık. Ancak bugün gelinen noktada gerek küresel ve ulusal ekonomik iklim, gerekse yaşanan dönüşümün niteliği bizleri bir varlık-yokluk mücadelesine itiyor. Çünkü, küresel tekeller ve onların ulusal izdüşümleri küçük ölçekli olanları adeta yok ediyor. Evet bazı meslek alanları istesek de istemesek de yok olmaya yüz tutuyor, bazı mesleklere de yeni alanlar açılıyor. Ancak bu yeni alanların yeni ve yoğun teknoloji içermesi söz konusu. İşte bu da uyumu zorlaştıran, ilave çaba ve yeni yöntemler gerektiren bir durum. Neyi, nasıl ve kiminle yapacağız sorusu ve buna verilecek cevaplar son derece önemli. Bu sorulara cevap vermeden önce bilgi çağını ve getirdiklerini bir hatırlatmak istiyoruz. Böylece üzerinde bulunduğumuz zemini ve içinde bulunduğumuz koşulları netleştirmek mümkün olacak. Dolayısıyla cevabını arayan soruların üstesinden gelebileceğiz” ifadelerini kullandı.

BİRLİĞİMİZDE ATÖLYE KURACAĞIZ
Esnaf Teşkilatının olmazsa olmazı eğitimdir diyen Başkan Mutlu,” Yapay zeka teknolojileri ile birlikte bize çok uzak gelen ya da hayal dahi edemediğimiz olaylar olur hale gelmiştir; insansız hava aracı, otonom arabalar, akıllı ev sistemleri, akıllı ve full otomasyonlu fabrikalar, cebimizdeki sanal asistanlar, yürürken veya araç kullanırken, hedefimize ne kadar sürede varacağımızı veya siparişimizin ne zaman bize ulaşacağını önceden görebilmemizi sağlayan harita programları, bankacılık sistemlerindeki akıllı talimatlar, müşteri ihtiyaçlarına yönelik ürünleri kişiselleştirilmiş reklamlarla önümüze sunan pazarlama robotları hepsi birer yapay zeka temelli uygulama örnekleridir. Bunların hepsi evrim niteliğindeki gelişmelerdir! Geleceğin dünyasında taşlar yerinden oynayacak kurallar yine değişecektir. Daha karmaşık iş süreçlerinde yapay zeka insanların karar alma davranışlarını taklit ederek artık insanın olduğu her alanda bizleri, yani insanları gereksiz hale getirecektir. Sanal evrende iş yapacağız, sanal evrende sosyalleşeceğiz ve hatta sanal evrende yaşayacağız. Bizde birlik binamızda buna yönelik atölye kurma çalışmaları yapıyoruz ” şeklinde konuştu.

AHİLİK TABANLI YENİ İŞ MODELİ
Ahilik düzeninde yeni bir dünyanın kurulması gerektiğini ifade eden Mutlu, “ülkemizi kalkındıracak ve başarıya giden yol olarak Ahilik kültüründen gelen sevgi, saygı, yardımlaşma, dayanışma, likayata dayalı iş yapma biçimini de koruyarak teknoloji ile harmanlandığında bu değerlerin “Ahilik tabanlı yeni iş modeli”  ile hayat bulması, yaygınlaştırılması iş ve ticaret dünyasına dinamizm kazandıracaktır. Teknolojiye yatırım yapan, yaratıcı düşünebilen, sosyal etkileşimi güçlü olan esnaf ve sanatkarın bu doğrultuda başarıya ulaşacağına inanmaktayız. Bilgi toplumuna uyum çalışmalarının bizi korkutmadığını, tam tersine heyecanlandırdığını ve mücadele azmimizi güçlendirdiğini bilmenizi isterim. Bu amaçla önce Birliğimizi, sonra Odalarımızı yeniden yapılandırmaya ve nihayetinde esnaflarımızı yenilemeye yönelik çabalarımız yıllardır devam etmektedir. “Yeniden yapılanan esnaf teşkilatı ve bilgi toplumunun esnafı” temel anlayışımızdır. Bunları başarmak için tüm ekibimizle ve var gücümüzle çalışıyoruz. Sizlerden bize güvenmenizi ve desteklemenizi bekliyoruz” diyerek sözlerini tamamladı.