EKODOSD'dan Latmos uyarısı... Binlerce yıllık kaya resimleri tehlikede!

EGEDESONSÖZ - Aydın ve Muğla topraklarına yayılan Antik Dönem’in kutsal dağı Latmos’taki mağaralarda Neolitik Dönem’e tarihlenen çok sayıda kaya resmi bulunuyor. Çoğu kırmızı renkteki bu resimlerde insan figürleri öne çıkıyor. 

Söke’ye bağlı Karakaya köyü arazilerinde vahşi kayalıkların içinde yer alan Karadere mağarası ise Latmos’un dağ tanrılarının betimlenmiş olması nedeniyle kaya resimlerini görmek için en çok ziyaret edilen mağaralar arasında yer alıyor. Sığınağın içine girildiğinde kaya yüzeyinin farklı bir şekilde aşınması ve kayada oluşan renklerin büyüsü görenleri etkiliyor. Latmos kaya resimlerinin çoğunda “aile sahneleri” betimlenmiş olmasına karşın, Karadere mağarasındaki resimlerin diğerlerinden ise daha farklı.  Bölgede uzun süre arkeolojik çalışmalar yürüten Dr. Anneliese Peschlow tarafından çok önemli bir kutsal alan olarak betimleniyor.

Karadere Mağarası’nın Latmos’taki doğal kutsal alanlardan biri olduğunu söyleyen Alman arkeolog Anneliese Peschlow ; Karadere Mağarası’ndaki resimlerde 13 figür bulunduğunu resimlerin içinde tek bir resmin hemen ön plana çıktığını, kayadaki doğal bir nişin içine yerleştirilen kafasının üzerinde en büyük tanrıyı “Hava Tanrısı”nı simgeleyen T biçimli boğa boynuzları bulunduğunu, boynuzlu ya da boynuz maskeli insan figürlerinin, Paleotilik Dönem’den beri bilindiğini ve literatürde boynuzlu tanrılar, büyücüler ya da şamanlar olarak adlandırıldıklarını belirterek, Karadere resmindeki erkek figürlerini “Latmos Dağ Tanrıları” olarak yorumlamış.

EKODOSD: HİÇ BİR KORUMA TEDBİRİ YOK
Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillenen Karadere mağarasındaki resimleri ile ilgili açıklama yapan Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği resimlere müdahaleyi önleyebilecek hiçbir koruma tedbiri olmadığını vurguladı. Önceki yıllarda Göktepe kaya resminde olduğu gibi resimler tahribata uğrayabileceğini dile getiren EKODOSD 2012 yılında yaptıkları başvurulara rağmen önlem alınmadığını kaydetti. 

Derneğin açıklaması şu şekilde:

Yasal olarak koruma statüsü bulunduğundan, buraya yapılacak bir insan müdahalesi halinde yasalar çerçevesinde çok ağır bedelleri vardır.

Ancak resimlerin bulunduğu alan çok bakir bir bölgede olması nedeniyle olası bir müdahaleyi önleyebilecek hiçbir koruma tedbiri yoktur.

Karadere resminin konu, betimsel bütünlük ve bıraktığı büyülü etki yönünden benzersiz olduğunu söyleyen Peschlow, mimar Albert DISTELRATH’a bir koruma projesi çizdirerek koruma önlemlerinin alınmasını istemişti.

2012 yılında da EKODOSD olarak Cumhurbaşkanlığına ve Aydın Valiliğine resimlerin korunmasına yönelik bir müracaat yapmıştık.

Aynı yılda, Aydın Valiliği tarafından; Kaya resimlerinin bulunduğu kaya sığınaklarının tahribattan korunması için bir proje üzerinde çalışıldığı, hazırlanacak bu projeye göre mağara ve sığınaklar çevresinde doğal ortamın estetiğini bozmayacak şekilde, uzaktan fark edilmeyecek ancak yakınına gelindiğinde görülebilecek bir ağ sistemiyle koruma sağlanacağı haberleri basına yansımıştı.

Ancak bugüne kadar hiçbir koruma tedbiri alınamadı.

Şu anda Karadere resimleri kontrolsüz bir şekilde ziyaret edilmektedir. Kötü niyetli ve bilinçsiz kişiler tarafından, önceki yıllarda Göktepe kaya resminde olduğu gibi resimler tahribata uğrayabilir.

Karadere resimlerinin konusu, şekli ve üslup açısından eşsiz olup, Aydın’ın kültürel mirasları içerisinde çok önemli yeri vardır.

İlgili kurumların hazırlayacağı koruma projesinin hayata geçirilmesi, resimlerin bulunduğu alana fotokapan kurulması ve girişte gerekli uyarı tabelalarının konulması için Aydın Valiliği’ne müracaat edeceğiz.