DİSK'ten ‘pandemi’ raporu: İzmir'de işsiz sayısı 500 bine yaklaştı!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ – DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, İzmir’de pandemi ve iş yaşamı konusunda çarpıcı açıklamalarda bulundu.  

İzmir'de pandemi öncesi araştırma yaptıklarını belirten Memiş Sarı, sadece geç işsizin 285 bin olduğunu söyledi. Sarı, "Biz pandemi başlamadan önce İzmir'deki sadece 18-25 yaş arası genç işsizleri araştırmıştık. 285 bin sadece genç işsiz vardı İzmir'de. İş aramaktan vazgeçen, kayıt dışı çalışan işçiler hariç İzmir de 285 bin genç issiz vardı. Bugün İzmir'de etrafınıza baktığınızda İzmir'de çevremizde 3 tane organize sanayi var. Buralarda kısmi çalışmayı uyguladıklarında aslında onlar resmi olarak işsizlerdir, tam sayısı o yüzden veremiyoruz. İşsiz sayısını net olarak vermemiz mümkün değil, ancak çok basit bir şey söylemek gerekirse İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin CV Bank'ına 160 bin insan müracaat ettiği bilgisi var. Ortalama bir rakam verirsek bunu diğer kamu kuruluşlarına yaydığınızda kısmi çalışma ödeneği alanlarla birlikte İzmir'de işsiz sayısı 500 bin kişi buldu. Hatta 40 bin ailenin de evine hiç maaş girmediğini söyleyebilirim" diye konuştu.

VALİYE ÇAĞRI: ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİNİ GEZELİM
İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger'e çağrıda bulunan Disk Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, Vali'yi organize sanayi bölgesini gezmeye davet etti. Sarı "Sayın Vali birçok denetim bölgelerine İçişleri Bakanlığı'nın talimatı doğrultusunda, denetimi sıklaştırdık imajını vermek için bazı denetimlere kendiside katılıyor. Örnek teşkil etmek açısından bu denetimler ile ilgili herhangi bir sıkıntımız yok. Ancak bizim sayın Valimize çağrımız şudur. Sayın İzmir Valimiz Yavuz Selim Köşger buyursun gelsin organize sanayide yan yana çalışan sırt sırta çalışan, birçok tedbirin alınmadığı, servislerde içleri tıka basa götürüldüğü işçi havzalarına davet ediyoruz. Eğer tedbirler alınacaksa ve COVİD-19'un yoksulluk hastalığı olmaktan çıkarılacaksa, tedbirlerin organize sanayide çalışan işçilerin denetlenmesinde fayda var diye görüyoruz. Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, İçişleri Bakanlığı Genelgesi, esnek çalışmayı kamu kurum ve kuruluşlarında uyguladı. İzmir Valisi bunu uyguladı. Bununla ilgili bir sorun yok ancak, sadece kamu kurum ve kuruluşları COVİD-19'dan kurtulsun diğerlerine ne olursa olsun mantığı doğru değildir. Çok acilen ya İzmir Pandemi Kurulu'nun yada Hıfsıssıha kurulunun özel sektördeki çalışma düzenine müdahile etmesi gerektiğine inanıyoruz. Bataklığı kurutmadıktan sonra etrafında uçan 3-5 sineği öldürmenin bir anlamı yok. Çünkü siz aynı kentin içerisinde farklı kollarda da çalışsanız aynı yerlerde geziyorsunuz. Yani bir şey koruyamıyorsunuz" ifadelerini kullandı.

ÇARKLAR DÖNÜYOR, İŞÇİLER ÖLÜYOR
Kısmi olarak uygulanan kademeli mesai sistemine dikkat çeken Sarı, insanların İzmir'i hep birlikte kullandığına dikkat çekerek ortak akıl ile hareket edilmesi gerektiğini söyledi. Sarı; "Çarklar dönsün işçiler ölsün zihniyeti aslında tüm gerçekliği ortaya seriyor. Bugün pandemi koşulları Irk, dil, cinsiyet gözetmiyor. Herkese bulaşabilecek bir hastalıkta, Konak'taki çalışma saatleri böyle, Buca'daki böyle değil… Sonuçta siz metroya otobüse bindiğinizde buraya geliyorsunuz yada buradan diğer ilçelere gidiyorsunuz. Sistem aslında çoklu değil tekli bir sistem içerisinde. O kentin içinde bulunan ileri seviye insanları, odaları da bu işin içine dahil olarak bu kentin ihtiyaçlarına yönelik bir çalışma düzeni kurulmalı. Bu çok zor bir şey değil. İzmir Valisi kentin önde gelen odalarını, derneklerini bir araya getirir önerilerini alır ve o önerileri pandemi kurulunda, hıfzıssıhha kurulunda görüşür ve kente göre bir karar alıp uygular. Biz 4.5 milyon kentlinin insanca yaşayabileceği sağlıklı bir kenti öneriyoruz. Bu tedbirleri aslında İzmir Valisi çok rahat alabilir.  Kentlinin tüm ihtiyaçlarını en az hasarla karşılanmalı ve bulaş ortada fıldır fıldır dolaşmayacak" diye konuştu.

ÖNERİLERİMİZ ÇIKAR AMAÇLI DEĞİLDİR
Valiliğinde kendilerini dinleyebileceklerini ifade eden Memiş Sarı, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in bu sistemi kolayca kurabildiğini söyledi. Sarı; "Bu konuyu İzmir Büyükşehir Belediyesi çok basit bir şekilde hallediyor. Her 15 günde bir tüm odalar ve sivil toplum örgütleri ile 1 saatte olsa fikir önerilerinde bulunuyor. Bizim getirdiğimiz öneriler çıkar amaçlı öneriler değil. Bu kentte insanların hayatını sürdürebilmesi için getirdiğimiz önerilerdir. İktidar ayrımcı politikalar izlemeyip talimatını siz o kentin sendikaları ve odaları ile fikir birliği yaratacak sistem yaratılacak derse gerçekleşir. Ancak iktidar, küçük ortağı ile birlikte zaten yarımcı bir politika izliyor. Çünkü parçalanmış toplumlardan faydalanan iktidarlar, iktidarını sürdürmek zorundadırlar. Doğal olarak kaostan faydalanmak isteyenler, insanca bir ortamı sağlamak istemezler" dedi.

KAMU ÖZEL SEKTÖR AYRIMI KALKMALI
İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger ile henüz görüşmediklerini belirten DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, kamu ve özel sektör ayrımını yapılmadan kademeli mesai sisteminin uygulanması gerektiğini söyledi. Sarı "Biz şimdiye kadar İzmir Valisi ile kendisine bir ziyaret gerçekleştiremedik. Tabii ki Vali Bey ile görüşmek, önerilerimizi sunmak isteriz. Bu önerileri sunarken gerçekten kendin iyi yönetilmesi ve ortak akılla salgından en az zararla nasıl kurtuluruz onu amaçlarız. Her ne kadar görüşmesek de biz buradan önerilerimizi sıralıyoruz. İlk olarak kamu ve özel sektör ayrımı yapılmadan çalışma saatlerinin bir şekilde düzenlenmesi, servislerin sıkı denetlenmesi, kentin her bölgesinde bulunan insanların gerekli tedbirler altında çalıştırılıp çalıştırılmadığı, sıkışık yerlerde esnek çalışmanın uygulanıp uygulamadığı mutlaka denetlenmelidir. Bunlar denetlendiği takdirde bizler zaten elimizden gelen katkıyı sunarız. Ancak biz eğer bu denetimler alınmadan bizi çalıştırmak isterlerse, kim olursa olsun Anayasa'dan doğan çalışmama hakkımızı kullanırız. O zamanda bize kimse siz bölücüsünüz, pandemi koşullarında hizmet üretmiyorsunuz diyemez" ifadelerini kullandı.

FABRİKALARIN ARA VERİLECEĞİNİ BİLİYORDUK
Pandemi sürecinde fabrikaların kapatılacağını bildiklerini söyleyen Memiş Sarı, kendilerinin önerdiği sistemi hükümetin farklı bir biçimde hayata geçirdiğini söyledi. Sarı "11 Mart COVİD-19 Türkiye'deki önlemleri doğrultusunda, biz zaten DİSK olarak ilk çıkışımız, hiç tasrif etmediğimiz 12 Eylül cuntası olduğu dönemde ilk kanun olarak koydukları şey işten atmalar yasaklanmıştı.

COVİD-19'da biliyorduk ki fabrikalara ara verecek. Çünkü COVİD-19'un yan yana omuz omuza çalışan işçiler üzerinde etkisinin daha yoğun olduğunu biliyorduk. Zaten sağlık bakanlığının ve Dünya Sağlık Örgütü'nün açıklamaları da bu yöndeydi.  Biz 11 Mart itibari ile işten atılmalar yasaklansın demiştik ve kısmi çalışma ödeneği verilsin demiştik. Ancak bizim söylediğimiz bu değildi. Bizim dediğimiz aslında ilk etapta uygulandı. İlk etapta uygulanırken, 1.5 ay sonra hükümet bizim sesimize kulak verdi ancak faklı bir şekilde kulak verdi. Evet işten çıkartmayı yasakladılar ancak kısmi çalışma ödeneğini var olanın altında yeni bir düzenleme ile 39 lira 40 üzerinden belirlediler.

2 ay ücretsiz izin diyorlar, bin 168 lira veriyorlar, bu insanları 2 ay izin hakları yok, 2 ay  kıdemden sayılmıyor. Kısa çalışma ödeneği 2 ay uzatılmış, yani buda demek oluyor ki 2 ay daha resmi olarak işsiz değiller, ancak sadece resmi olarak issiz değiller. Kısa çalışma ödeneğine bakıldığında 3.5 milyon insan faydalandı. Bu insanlar resmi olarak issiz olmasa da fiilen işsizdir. Doğal olarak bu insanlar 2 ay geç emekli olacak. Bunları kimse düşünmüyor ama " dedi.

14 GÜN KARANTİNA UYGULANMALI
Devletin 'Hayat Eve Sığar' logosunu kullandığını hatırlatan DİSK Ege Bölge Sorumlusu Memiş Sarı, İzmir'de fabrikalarda yaşanan vaka olaylarına dikkat çekti. Sarı "En güvenilir yerler insanların evidir. Devlet hem 'Hayat Eve Sığar' diye bir logo kullanıyor ancak insanları omuz omuza çalıştıracaksınız ve aynı servislere bindireceksiniz. Bunun İzmir'de BMC fabrikasını da gördük. Açığa çıktığı için bir süre ara verildi üretime. Vestel'de her ne kadar Manisa'da olarak geçse de orada çalışan birçok işçinin İzmir'den servislerle oraya taşındığını ve bin'e yakın işçinin testinin pozitif çıkmasına rağmen çalıştırılmaya devam ettiğini biliyoruz. İşyerinde koronavirüs testi pozitif çıkan birinin sadece ailesine test yapıldığını ve kendisine rapor verildiğini biliyoruz. Peki omuz omuza, sırt sırta çalıştığı meslektaşları? Biz bu süreçte fabrikaların güvenli olmadığından öte, sadece mal ve hizmet üreten, kişiler haricinde diğer tüm sektörlerin 14 gün kesin karantina uygulanması gerektiğini söylüyoruz. Bir kerede 14 gün karantinayı uygulayın ve pandemiden alnımızın akı ile çıkalım. Ancak siyasi kaygılar ve ekonomide kasanın tam takır olması,  çarkların dönmesi adına hükümet işçilerin ölümünü sadece izledi" ifadelerini kullandı.