İZMİR - Üstelik bu ürünler boncuğun üretildiği Nazarköy'de de satılıyor..
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın UNESCO'nun somut olmayan kültür mirası listesine sokmaya çalıştığı İzmir'in has nazar boncuğu da, Çin'e yenildi. Çin, övündüğümüz göz boncuğunu da üretip ülkemize satmaya başladı.
Üretilen göz boncuklarının altı üretim ocağının bulunduğu Kemalpaşa Nazarköy'de satıldığı ortaya çıktı. Kaymakam Yüksel Topal, "Nazarköy'deki ürünlerin yüzde 90'ı Çin malı. Bunun için iyi tasarım yapmalıyız" dedi.
Egeli Sabah'ın haberine göre, nazar boncuğunun adına tescilli olduğu Menderes'in Görece Mahallesi'ndeki Boncuk Köy'ün sahibi Murat Kayan, boncuk sanatının korunması için Çin boncuklara gümrükte ilave vergi konulmasını önerdi.
Kayan, aksi taktirde Türkiye'de sadece İzmir'de yaşatılan bu sanatın tamamen yok olup gideceğini söyledi.
YÜZDE 90 ÇİN MALI
Osmanlı döneminde Suriye'den gelen ve Kemeraltı'ndaki Araphan'a yerleşen iki ustanın başlattığı boncukçuluk, yüzyıllarca yaşatıldı ve Türk el sanatları arasındaki yerini sağlamlaştırdı. İzmir, yüzyıllarca nazar boncuğu ile birlikte el ürünü boncukçuluğun merkezi oldu. Kemeraltı'ndan sonra bu el sanatına sahip çıkan Menderes'in Görece Mahallesi, nazar boncuğunu kendi adına tescil ettirdi. Ancak, bugünlerde ne Görece'deki Boncuk Köy'de ne de Kemalpaşa'daki Nazarköy'de boncuk üreticilerinin yüzü gülmüyor. Çünkü turistik dükkanlardaki tezgahları bizim ustalarımızın yaptığı boncuklar değil, Çin'den gelen boncuklar süslüyor. Bu oran yüzde 90'ı buluyor. Türk-İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan nazar boncuğu, artık Çin'den geliyor. El yapımı boncuk sanatını sürdüren son bir kaç ustadan olan Boncuk Köy'ün sahibi Kemal Kayan ve bugün işi babasından devralan Murat Kayan, son boncuk ocaklarına kilit vurulmasının an meselesi olduğunu söyledi.
TEDBİR ŞART
Devletin bu sanatın kaybolmaması için mutlaka ithalata müdahale etmesini, haksız rekabeti yerli üreticiler adına dengeleyecek bir tedbir almasını talep eden Murat Kayan, "Görece olarak el yapımı boncuk sanatını yöresel ürün olarak kendi adımıza tescil ettirdik. Ancak bu tescil hiç bir işimize yaramıyor. Madem bu ürün Görece'nin ve İzmir'in yöresel ürünü ise devletin bunu koruma altına alması gerekiyor. Bugün Türkiye'deki boncuk tezgahlarını dolduran ürünlerin yüzde 90'ı Çin malı... Biz Boncuk Köy olarak buna karşı direnmeye devam ediyoruz. Tek bir ithal ürünü Boncuk Köy'e sokmuyoruz. Ancak bu ne kadar böyle devam edecek, buna ne kadar dayanabileceğiz bilmiyorum. Mutlaka Çin ürünü boncuklara gümrükte ilave vergi konularak, bu el sanatını yok edecek olan haksız rekabete son verilmesi gerekiyor" diye konuştu.
İSTİLA ETTİLER
Çin mallarının önüne geçebilmek için daha iyi tasarımlar sunmak gerektiğini vurgulayan Kemalpaşa Kaymakamı Yüksel Topal, Halk Eğitim Merkezi'nde verilen kurslarla daha kaliteli üretimi olacağını ve çeşitliliğin artacağını savundu. İlerleyen dönemlerde yurt dışına, hatta Çin'e bile ithalat yapabileceklerini belirten Topal, "Fiyat konusunda rekabet etmekte zorlanıyoruz. Kaliteyi ve çeşitliliği arttırarak Çin ürünleriyle mücadele etmek istiyoruz. 15-20 gün sonra kurslar başlayacak. İnsanlar kaliteden çok fiyata bakıyor. Her sektörde olduğu gibi Nazar Köyü de istila ettiler" diye konuştu.
ATÖLYE SAYISI DÜŞÜYOR
Kemalpaşa Nazar Köyü Muhtarı Mehmet Yiğit, "Nazarköy'deki tezgahlara Çin malları girmeden önce 12 tane atölyemiz mevcuttu. Bu sayı son 3-4 sene içerisinde 6'ya düştü. Tezgah sahipleri ucuz alıp, ucuz satma düşüncesinde. Çin malları plastikten olduğu için sağlık açısından da riskli. Halk eğitim kurslarıyla çeşitlilik ve kaliteyi arttırırsak Çin mallarıyla mücadele edebiliriz" dedi. 10 yıldır nazar boncuğu sattığını söyleyen 52 yaşındaki Aysel Duman, "Türk ürünlerinde çok fazla çeşitlilik yok. Çin ürünlerinde daha fazla çeşit olduğu için tezgah sahipleri tarafından tercih ediliyor. Kurslara katılarak kendimizi geliştireceğimizi düşünüyorum" dedi. Babasının 35-40 sene nazar boncuğu fırını işlettiğini belirten 24 yaşındaki tezgah sahibi Yeliz Sür, "3-4 sene önce Çin malları tezgahlara girmeye başladı. İşler durma noktasına gelince de babam ocağı kapatmak zorunda kaldı. Çin ürünlerini tercih etme sebebimiz daha fazla kar getirmesi. Bizim ürünler cam olduğu için ağır. Çin ürünleri plastik olduğundan takılarda rahatlıkla kullanılıyor. Cam olan yerli ürünler kullanılamıyor" şeklinde konuştu. (Egeli Sabah - Ceyhan Torlak/Mevlüt Dağdeviren)