CHP'li Bakan'dan geri dönüşüm tesisleri için önerge: Yangınları bertaraf yöntemi olarak kullanıyorlar!

TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü ve İzmir Milletvekili Murat Bakan’ın hazırladığı araştırma önergesinde, son yıllarda geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangınlardaki artış dikkat çekildi. CHP’li Murat Bakan, geri dönüşüm tesislerinde 2018 yılında 10, 2019 yılında 39, 2020 yılında 65 ve 2021 yılının ilk 6 ayında 69 yangın çıktığını söyledi.

‘Yeterli denetim ve dönüştürme altyapısı olmamasına rağmen, kontrolsüzce atık ithal ediyoruz’

Avrupa’dan gelen plastik atık miktarının AKP iktidarı döneminde sadece son 15 yılda 173 kat arttığını hatırlatan CHP’li Bakan, “Avrupa İstatistik Kurumu Eurostat verilerine göre; Avrupa Birliği’nde plastik atıkların yüzde 78,5’i ayrıştırıp toplanıyor fakat bunların yalnızca yüzde 41,5’u AB sınırları içinde geri dönüştürülebiliyor. Dönüştürülemeyen plastik atıklar diğer ülkelere gönderiliyor. Ancak denetimin az olduğu ülkelerde, atıkların geri dönüştürülmeyip doğaya atılarak çevresel kirliliğe neden olduğu ya da dönüştürülemediği için yasalara aykırı olarak gömüldüğü/yakıldığı için havayı, toprağı, suyu kirlettiği biliniyor. Avrupa’dan Türkiye’ye geri dönüşüm adı altında getirilen tonlarca plastik atık ve yasa dışı döküm nedeniyle İzmir, Adana, İstanbul, Kocaeli, Manisa başta olmak üzere ülkemizin dört bir yanında çöp dağları birikti. Bir kısmı tarım arazilerine depolandı, bir kısmı toprağa gömüldü, bir kısmı vadi ve nehir yataklarına istiflendi, bir kısmı da yakılarak bertaraf edildi. Türkiye, Avrupa Birliği’nin en büyük plastik atık çöplüğü haline geldi. Veri sitesi Statista’nın Birleşmiş Milletler Comtrade Veritabanı’ndan derlediği bilgilere göre; Türkiye 2019 yılında dünyanın en çok plastik çöp ithal eden ülkesi oldu. Yeterli denetim ve dönüştürme altyapısı olmamasına rağmen, kontrolsüz şekilde atık ithal eden ülkemizde, atıkları geri dönüştürme adı altında kurulan şirketlere yatırım teşviki verilmesi, ithalat yapan firmalara vergi muafiyeti getirilmesi süreci içinden çıkılmaz bir hale sürükledi” diye konuştu.

‘2021 yılının sadece ilk 6 ayında 69 yangın çıkmış!’

Geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangınların hiçbir sektörde rastlanmayacak sıklıkta çıkmasının dikkat çekici olduğunu ifade eden CHP’li Murat Bakan, “Çevre örgütlerinin derlediği bilgilere göre geri dönüşüm tesislerinde 2018 yılında 10, 2019 yılında 39, 2020 yılında 65 ve 2021 yılının sadece ilk 6 ayında 69 yangın çıkmış. Yangınların hepsinin şüpheli olduğu söylenemese de Interpol’ün 2020 yılında yayınladığı ‘Plastik Atık Ticaretinde Suç Rotası’ raporuna göre bu tür yangınların atıkları bertaraf yöntemi olduğu vurgusu çok önemli. Karışık plastik atık ithalatının yasaklanması ve kamuoyunda ithal çöplerle ilgili tepki göz önünde bulundurulduğunda 2021’in ilk 6 aydında geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangın verisinin 69 olması dikkate, sorgulamaya ve araştırmaya değer bir veri. Plastik atıkların yakılması, çevreye büyük miktarda karbon ve mikroplastik salarak, zehirli olabilecek metallerden pestisitlere kadar çok sayıda kirleticinin havaya, su kaynaklarına ve tarım alanlarına karışmasına neden olduğu gerçeği de yadsınamaz. Atıkların yakılması sadece havamızın, toprağımızın, suyumuzun kirlenmesi sadece çevre açısından bir tehlike oluşturmaz aynı zamanda halk sağlığı açısından da ciddi risk demektir. Geri dönüşüm sektörü ciddi denetimlere muhtaç bir sektör. Bu konudaki iddiaların peşine düşmeli, geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangınların sebeplerini araştırmalı, geri dönüşüm sektörünün denetimini sağlamalı ve geri dönüşüm tesislerinin yasalara ve uluslararası standartlara uygun bir şekilde faaliyetlerini sürdürmelerini sağlamalıyız” dedi.