|
|
Bamya gibi bir nimeti… Bugünün veletlerine hayatta yediremezsiniz! Neden? Görüntüsüne “tav” oldukları için… Tabakta bi’bakıyor… Sümüklü, tüylü bir sebze… Yanında kıyma… “Yemem…” diye tutturuyor… Bu yüzden “bamya” tarihe karışmak üzere… Ama… Sadece çocuklar sevmediği için değil… Asıl… Pazar’da kilosu 20 Lira olduğu için… Kaybetmek üzereyiz güzelim bamya’yı… *** Bi’de kötü bi’şöhreti var bamyanın bu ülkede… Ağzına sürmeyenler bi’yana… Cinsel içerikli sevimsiz esprilerle anıldığı için… Yan gözle bakılır bu nimete… Mesela… Birine, “Bamya yer misin?” filan demeyeceksin… Yoksa kafanı-gözünü patlatırlar bu memlekette… Aslında… Amerika’da salata büyüklüğünde bamya var… O’na ne diyecekler acaba? *** Zavallı Bamya… Bi’dile gelse de anlatsa… Ne kadar meşakkatli yetiştirildiğini… Hazırlanması, ekimi, çapalanması, sulanması, Gübrelenmesi, ilacı, hasadı, mazotu, depolanması… Ayrıca… Eziyeti çok… Bamya üreten çiftçi, başka bir işle uğraşamaz… Her gün ilgi ister… Tarımda en zor işçiliktir… Bakın mesela… Bamya çiçek açıyor... Bunun için sabah ezanında kalkıp… Karanlıkta açmış bamyaları toplamak lazım… Yetiştirilmesindeki emeği bilmeyenler, pahallılığını anlayamaz… Yemesi sefa, yetiştirmesi büyük cefa… Ayrıca… Tüyleri kaşıntı yaptığı için… Günlerce huysuz huysuz dolaşırsın… Hani… Bazıları şeftaliye el sürmez ya… Aynen öyle… Oysa mideye indirmek 10 dakika sürmüyor… Bi’de sofraya gelen halini düşün… Aslında… Sıcak iklim sebzesi… Mesela… Pek bilen yoktur ama… Aydın’ın Kardeş Köyü, “Bamya Başkenti”dir… Türkiye’nin bamya ihtiyacının %50’sini karşılar… Eh… Bu kadar zahmet, pazardaki etiketi de uçuruyor… Doğal olarak… *** Ana vatanı Afrika; oradan Amerika, oradan da bize… Osmanlı Saray Mutfağı’nın en kıymetli sebzesi… Mesela… Saray’da, çeşnicibaşı var… Kasapbaşı var… Bi’de ne var? Gülmeyin ama… “Bamyacıbaşı” var! Daha o günlerde, nam’ı var bamyanın… 1730’lu yıllarda bir genelge yayınlanmış ve… Padişahın yiyeceği kadar bamya alınıp… Kalanlarının satılmasına ancak o zaman izin verilmiş… Her öğün bamya yiyen padişah var mesela… Neden? Şundan… Ciltteki genç hücreleri arttırıyor; yaşlanmayı yavaşlatıyor… Saçların kabarmasını önlüyor… Böbrek hastalarının her gün yemesinde yarar var… Bamya yiyen grip olmuyor mesela… Antioksidan olduğu için ödemi, idrarla attırıyor… Sindirime birebir… Tok tutıyor, enerji veriyor… Şeker hastalarına “bamya suyu” tavsiye ediyorlar… Ülser’e bile şifa oluyor; iyi mi? Şimdi… Git bak pazara, 18-20 lira… Antibiyotikten pahalı! Faydalı ama çok pahalı olduğu için… Komedyen Ata Demirer bile… “Entelli Bamya” diye şarkı yaptı… O kadar yani… Hünerli ev kadınları iyi bilir… “Kıymalı Ekşi Bamya” yemeklerin sultanıdır… Koruk suyu ile yapacaksınız… Zeytinyağlı olanı parmakları yedirtir… Etli bamyaya doyamazsınız… Konya Usulü Bamya Çorbası’nı sabah içeceksin… Bak bi’daha mercimeğe kaşık sallar mısın? *** Ne yazık ki… 20 yıl sonra “bamya”yı müzede görürsek şaşırmayalım! Çünkü… Bamya üreticisi geleceğini arıyor… Türkiye’de bamya üretimi son yıllarda… Yarı yarıya düştü! 15 sene önce 43 bin ton üretim yapıyorduk… Şimdi ne oldu? Eken, biçen, toplayan kalmadı… 20 bin tona geriledi… Doğal olarak pazarda kilosu 20 TL.’ye uçtu… Sen, Devlet Baba olarak bu sebzenin… Kıymetini bilmezsen… Üreticiyi coşturmazsan… İşçilik maliyetini sübvanse etmezsen… Aracıları elinde sopayla kovalamazsan… Doğaldır ki… Üretim baş aşağı inişe geçer! Güzelim Bamya’nın etiketi… Et fiyatı ile yarışır hale gelir… Kurutulmuş Çiçek bamyadan kışın yemek yapmaya kalk… Kilosu 200 TL. Neredeyse bugün gram altın fiyatına! Bu yüzden… Acıklı bi’durumdur… Çarşıda pazarda 250 gram bamya alanlar var! *** Ağızları sulandırarak bitirelim… Bamya… Belki sofraların en popüler yemeği değil… Ama sevenleri için… Hala Türk Mutfağı’nın en özel sebzelerden biri… Kıymetini bi’bilse Devlet Baba’mız… Üstüne titrer vallahi… Nokta! Sonsöz: “Atatürk, sofrada dört şeyi çok severdi: Kuru fasulye, pirinç pilavı, taze bamya ve omlet…” 