Vergi inceleme elemanları zamanaşımını kesmek için mükellefleri takdir komisyonuna sevk edebilir mi?

Gelişen teknoloji ve denetim teknikleri sonucu her geçen gün vergi incelemeleri artmaktadır. Buna rağmen yine de yeterince vergi denetim elemanı olmaması ve incelenecek mükellef sayısının fazlalığı birçok vergi alacağının zamanaşımına uğrayarak tahsil edilememesine yol açmaktadır.

İnceleme elemanları zaman aşımının dolmasına sayılı günler kala mükellefleri takdir komisyonlarına sevk ederek, incelemeye devam etmekte ve düzenledikleri rapor takdir komisyonu kararı olarak kabul edilerek mükellef aleyhine işlem yapılmaktadır.

VUK 114. Maddeye göre “Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.

Şu kadar ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması, zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkûr komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eder. Ancak işlemeyen süre her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamaz.”

VUK 14. Maddeye  göre “Vergi muamelelerinde süreler vergi kanunları ile belli edilir.

Kanunda açıkça yazılı olmayan hallerde 15 günden aşağı olmamak şartıyla bu süreyi, tebliği yapacak olan idare belirler ve ilgiliye tebliğ eder.” Buna göre inceleme elemanları defter ve belgeleri istemek için mükellefe en az 15 gün süre vermek zorundadırlar.

Bundan dolayı inceleme elemanları, zaman aşımını kesmek için mükellefleri takdir komisyonuna sevk etmekte ve süre kazanmaktadırlar.

Oysa VUK 30. Maddeye göre "Re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanunî ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. İnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı re'sen takdir olunmuş sayılır."

Ayrıca, 149 Sıra No’lu Vergi usul Kanunu Genel Tebliğinde “…vergi inceleme elemanlarınca düzenlenen raporlar üzerine, re'sen vergi tarhı için takdir komisyonlarından karar alma zorunluluğu kaldırılmış ve raporda belirlenen matrah üzerinden vergi dairesince vergi tarhına imkan verilmiştir.

Bu nedenle, bundan böyle yetkililerce düzenlenecek olan vergi inceleme raporları üzerine yapılacak re'sen vergi tarhiyatı dolayısıyla artık takdir komisyonlarından karar alınması gerekmeyecektir.” denilmek sureti ile incele elemanlarının takdir komisyonlarına başvurmalarının yasal dayanağı kalmamıştır.

…………………

Bu kadar mevzuat bilgisi verdikten sonra kısaca özetleyecek olursak;

Vergi alacağının zaman aşımına uğramaması için doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmesi gerekir. Mükellefe tarh ve tebliğ edilmeyen vergi alacağının tahsil edilme imkanı ortadan kalkar. İnceleme elemanı defter ve belgeleri istemek için mükellefe en az 15 gün süre vermek zorundadır. Dolayısı ile zaman aşımın dolmasına sayılı günler kala, inceleme elemanın defter ve belgeleri isteme, detaylı olarak inceleme, vergiyi tarh etme ve mükellefe tebliğ etmesi için yeterli süre olmadığı durumlarda, takdir komisyonuna sevk etmekte ve 1 yıl süre kazanmaktadır. Bu süre zarfında da incelemeye devam etmekte ve rapor sonucu takdir komisyonun sonucu olarak mükellef aleyhine vergi tahakkuk ettirilmektedir.

Sonuç olarak,

Bu şekilde verilen takdir komisyonu kararlarına karşı yargı;

Sırf zaman aşımı dolmasın diye takdir komisyonuna sevk edilmesini, buna rağmen takdir komisyonuna sevk edilen  mükellefin incelemesine devam edilmesini, incelemesini ve takdir komisyonu tarafından herhangi bir işlem yapılmaksızın  inceleme raporuna istinaden vergi takdir edilmesini;

yukarıdaki açıklamalar ışığı altında kanuni düzenlemelerin getiriliş amacına ve vergilerin kanuniliği ilkesine  aykırı olduğu gerekçesi ile mükellefi haklı bulmakta ve takdir komisyonu kararlarını iptal etmektedir.