İhsan Özbelge ÖZDURAN
Tarihin mührü: İzmir Elektrik Fabrikası…
21 Ekim 2021 Perşembe

Haftalık yazılarımı yorumları ile değerlendirme nezaketinde bulunan bir dostum…

“İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası’nın bir türlü belli olmayan akıbeti, mutlaka yazılması gereken bir konu İhsan hanım” demişti…

İsmini meydana getiren sözcüklerin içinde “tarihi” kelimesinin yer aldığı…

Şehrin gelişmesine ve yaşanmışlığına şahitlik etmiş bir endüstri mirasının üzerine…

Elbette ki… Çokça düşünülmeli, çokça yazılmalı ve çokça mütalaa edilmelidir…

Çürümeye terkedilen, İzmir tarihinin mührü niteliğindeki bu değerli mirasa sahip çıkılmalı… 

Elbette ki… Bu tarihi mührün yerinden sökülmesine asla izin verilmemelidir…

Bu değerli mirası, özelleştirme kararları ile tarih sayfalarından silerek yok hükmünde saymak…

İzmir’in kültür tarihine ve gelecek nesillere yapılacak…

En büyük ihanet olarak addedilmelidir.

(*) “Cemaziyelevvelini bilmediğiniz bir mevzunun…

Cemaziyelahirine karar veremezsiniz” derdi büyüklerimiz…

Peki… Kent belleğinden henüz silinmemiş olan mevcudiyetine  göre …

Eskilerin deyimi ile… Neydi Elektrik Fabrikasının cemaziyelevveli?  

Ya da… Bir şehrin endüstri tarihine yıllarca yön vermesinin evveliyatı…

Ülkemizde, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki sanayileşme süreci içinde…

O yıllarda yapılan ilk nüfus sayımına göre…

İzmir şehir nüfusunun 190.000 kişi civarında olduğu göz önüne alındığında…

İzmir’de yaklaşık 30.000 ailenin yaşadığını varsayacak olursak.

1926 yılında… Kamu yararı gözetilerek …

Liman arkası olarak anılan, Darağacı mevkiinde kamulaştırılan 10.000m2 den fazla bu arazi.

Hiç şüphesiz ki…

O yıllarda bu şehirde yaşayan ailelerin mülkiyetinde / tasarrufunda idi.

Bir asra yakın geçen zaman içinde…

O ailelerin , üçüncü / dördüncü kuşak temsilcisi torunlarının içini sızlatan…

Bu belirsizlik ve kararsızlık içeren kararlarla!…

Şehrin kalbinde yer alan bu kupon arazinin…

Tekrar özelleştirme kapsamına alınarak, satışına karar verilmesine kadar geçen zamana değinecek olursak….

1928 yılında…

Belçikalı bir elektrik şirketi tarafından deniz suyundan da yararlanılarak, taş kömürü ve linyit kömürü ile elektrik üretimi yapan…

Ülkedeki ilk elektrik santrallerinden biri olarak devreye girmesi ile…

Osmanlı’nın son dönemlerinde hava gazı ve küçük jeneratörlerle aydınlanan İzmir sokakları…

Elektrik lambaları ile aydınlanır olmuş, elektrikli tramvaylar kent içi ulaşımda etkin bir hale gelmiş…

Türkiye’nin önemli bir liman kenti olan İzmir…

Elektrikle aydınlanan ilk üç şehirden biri olarak…

Ülkenin Sanayi ve ticari hayatına yön vermiştir.

İç göçlerle birlikte, şehrin nüfus kesafetindeki hızlı artışların yaşandığı…

1960 yılı ortalarına kadar…

Şehrin elektrik ihtiyacının yüzde otuzunu karşılayan İzmir Elektrik Fabrikası…

Bu kadim şehrin gelişmesine, kalkınmasına ve sosyal hayatına çok büyük katkılar sağlamıştır.

Altmış bir yıl boyunca, kente aralıksız hizmet veren bu tesis…

Yıllar içinde … ESHOT’tan…Türkiye Elektrik Kurumuna…

Oradan… Ankara Doğal Elektrik Üretim A.Ş’ne…

Bir top misali pas edilerek… Altmış bir sene üretimine devam etmiş…

Ve… 1989 yılında üretimine son verilirken…

Ne yazık ki…

İçindeki cihaz ve ekipmanlar hurda niteliğinde değerlendirilerek yok edilmiş…

Yanmış, yıkılmış… Ve böyle bir kültür mirası, atıl halde çürümeye terkedilmiştir.

Neden sonra… 1998 yılında…

İzmir yakın tarihinin mührü niteliğindeki bu kültür ve endüstri mirasının…

“Korunması gerekli kültür varlığı olarak” tapu tescili yapılarak, koruma altına alınması ile!..

Hakettiği iade-i itibara kavuşacağı düşünülürken…

2019 yılına gelindiğinde… 

Bu kültür mirası… Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 

İkinci kez ihale ile satışa çıkarılmış…

İzmir Büyükşehir Belediyesinin bir iştirakinin, söz konusu ihaleyi kazanması geçersiz sayılmış…

İhaleyi kazanan tarafın, bir kamu iştiraki olması gerekçesiyle de satışı iptal edilmişti.

Yıl… 2021…

93 yıllık bir endüstri mirasının yer aldığı…

Akıbetinin ne olacağının sürüncemede bırakıldığı o kupon arazinin…

Yıllar öncesinde… “Kamu yararı gözetilerek” kamulaştırıldığı gerçeği göz ardı edilmeden…

Bu kadim şehrin, kültür hafızası yok sayılmadan… 

Ve güzel şehrimizi esir almakta olan, ranta odaklı yapılaşmanın pençesine düşürmeden…

İzmir Elektrik Fabrikası arazisinin… İlla ki, özelleştirilme kapsamından çıkarılması…

Ve mutlaka… Kamu yararına kullanılması amacı ile…

Restore edilerek korunması, bir müze vasfında yaşatılması, tarihin sayfalarına ışık olması

Ve gelecek nesillere aktarılması için… Güçlü bir kamuoyu oluşturulması gerektir, şarttır.

Bu hususta farkındalık yaratmak ise…

Şehremini olarak, şehri emanet alan yerel yönetimlerin… 

Yarattıkları sinerji ile İzmir’e yön veren…

EBSO, İTO ,İTB, DTO başta olmak üzere…Tüm Sivil Toplum Kuruluşlarının…

Ve… İzmir’de yaşayan, İzmirliyim diyen her bir vatandaşın boynunun borcudur.

Ez cümle…

Bu kıymetli endüstri ve kültür mirasının…

İlk ve gerçek sahibinin İzmir / İzmirliler olduğunu daima hatırımızda tutarak…

Yunus Emre’nin “Mal sahibi, mülk sahibi… Hani bunun ilk sahibi” sözleri ile…

İzmir halkına yazılmış bu arzuhale … Son noktayı koyalım.

(*) Geçmiş

Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
YORUMLAR
Toplam 9 yorum var, 9 adet görüntüleniyor. Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 
Leman Akkan 23 Ekim 2021 Cumartesi 16:02

Duygulu dolu araştırmacı ve bilgilendirici yazılarını okumak öylesine mutluluk veriyor ki sana anlatamam İhsanım bütün önerilerin çok yerinde Bütün sivil örgütlerin hemen harekete geçmesini temenni ederim tarihimize sahip çıkmalıyız İZMİRimiz her güzel e fazlasıyla layık Sevgi ve selamlarımla

Yorumu oyla      4      3  
Serap Koca 22 Ekim 2021 Cuma 11:25

İzmir’liler ve dünyanın her yerinden insanlar geçmiş medeniyetleri ,kendi yakın tarihimizi hatırlama adına o arazide o kadim toprakların üstünde yürümeli,geçmişle (an)ın güzelliğinden geleceğe dair projeler üretmeli,gençler orada toplanmalı yaş alanlar orada bilgeliklerini aktarmalı.STK lar ve yurttaş olma bilinciyle herkes direnmeli sahip çıkmalı. Teşekkür ederiz arkadaşım çok önemli bir konuyu daha gündeme getirdin,yüreğine kalemine sağlık,Sevgilerimle

Yorumu oyla      5      3  
Nigar yerebasmaz 21 Ekim 2021 Perşembe 19:20

Sayın yazar görüşlerinize katılmamak elde değil.İzmir bir çok tarihi yapısını ne yazık ki zaman içinde kaybetti. Elde kalanlara gözümüz gibi bakmamız gerekir.Kordon,Karşıyaka ve Güzelyalı yapılaşmaya zaten kurban gitti.Havagazı fabrikası nasıl muhafaza edildi ise Elektirik fabrikası ve arazisinide muhafaza etmemiz gerekir.Konuyu gündeme getirdiğiniz için teşekkürler.

Yorumu oyla      4      3  
Berrin Yağcı 21 Ekim 2021 Perşembe 18:44

Kesinlikle tarihimize sahip çıkmalıyız. Gündeme getirdiğiniz için çok teşekkürler. Maalesef talan edilen iki şey var. Bir Cumhuriyet dönemi eserleri iki ormanlar

Yorumu oyla      4      4  
Simin Mert 21 Ekim 2021 Perşembe 16:51

Unutulmuş tarihi binaların , işletmelerin yeniden hayata geçmesini sağlayacak bu yazın için kutlarım İhsan''cım .

Yorumu oyla      4      3  
Berrin Yağcı 21 Ekim 2021 Perşembe 15:47

Kesinlikle tarihimize sahip çıkmalıyız, müze yapılması en doğru karar olacaktır.

Yorumu oyla      4      3  
Hülya Sezgin 21 Ekim 2021 Perşembe 13:28

Tarihimize sahip çıkmak ve değerlerimizin kıymetini bilerek yok olmaması amacı ile yaptığınız araştırma yazınız çok değerli. Umuyorum yetkililer dikkate alır ve gereğini yapar... Emeğinize, kaleminize sağlık...

Yorumu oyla      4      3  
Melek Özbelge 21 Ekim 2021 Perşembe 09:25

Değerli yazılarınızla bizleri aydınlatıyorsunuz .Kaleminize gönlünüze sağlık ..İzmirli olarak ne yapılması gerekiyorsa hazır ve nazırım .Sevgiler ..

Yorumu oyla      4      3  
Enver Olgunsoy 21 Ekim 2021 Perşembe 09:08

Izmir in bu kanayan yarasina dokundunuz..Buyuksehir Belediye miz ihaleye girer kamu kurumu diye degerlendirilir ihale iptal edilir.O zaman kamudan kamuya ihalesiz verin denir o da yerine getirilmez.Bu bir Izmir cezalandirmasidir.Ama en onemlisi şehrin bu degerli varligi çürüyüp yok olmaktadir..Bir müze olarak degerlendirilmesi sozunu ettiginiz gibi gerekir.Sozunu ettiginiz STK lar araci olmali belki sanayi ticaret müzesi olmali.Ya da sıkça sözü edilen büyuk bir medeniyetler muzesi olmalidir.Belki de TMMOB tarafindan duzenlenen( Elektrik Fabrikasi ne olmak ister) yarismalarindaki sonuclara da kulak verilmeli..

Yorumu oyla      5      3  
FACEBOOK YORUM
Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
Mehmet KARABEL
Mehmet KARABEL
Bu saatte 'vicdan ittifakı' olur mu?
Engin ÖNEN
Engin ÖNEN
İzmir kimin ya da neyin kalesi?
Tayfun MARO
Tayfun MARO
Erkek dediğin öldürür
Cumhur BULUT
Cumhur BULUT
Foça, Tire, Çeşme ve Dikili de MHP diyecektir
Kemal ARI
Kemal ARI
Oyumuz, onurumuz ve özgürlüğümüzdür...
Nedim ATİLLA
Nedim ATİLLA
Tunç Soyer yeni bir yola çıktı
Dr. Berna BRIDGE
Dr. Berna BRIDGE
Diktatör
İhsan Özbelge ÖZDURAN
İhsan Özbelge ÖZDURAN
Sağduyu marifeti ile seçebilmek…
Rifat ÖZER
Rifat ÖZER
Son hafta
Neşe ÖNEN
Neşe ÖNEN
Sosyalistler pes etmeyin!
ÇOK OKUNANLAR
ÇOK YORUMLANANLAR
GAZETE EGE'DE SONSÖZ
KünyeKünye İletişimİletişim FacebookFacebook TwitterTwitter Google+Google+ RSSRSS Sitene EkleSitene Ekle Günün HaberleriGünün Haberleri
Maxiva