Şu günler Nergis’in ilk zamanları… Köşe başı çiçekçileri mis gibi kokuyor. “Narsisizm”i anımsayalım mı şimdi? Hani adını “nergis” çiçeğine veren Karaburun ilçemizin ünlü antik söylencesi… 

Çağımızın kişilik yapılanması olarak bilinen “narsisizm” Helen mitolojisinden sudaki yansımasını gören ve bu yansımasına yani kendisine âşık olan ve bir ömür boyu ulaşamayacağı bu aşkın peşinde aşkını (kendisini) izleyerek ömrünü tüketen Narkissos’dan gelmektedir. 

Narkissos bu imkânsız aşkına ulaşma isteğiyle sarılır ve suya düşüp boğularak hayatını kaybeder. Narsisizm sözcüğü de bu hikâyeden gelmektedir. HikayeninMordoğan yakınlarındaki bir pınarda geçtiği kabul edilir…

Narsisizm psikanalitik literatürde de önemli bir yer taşımaktadır. Freud, “narsisizm” kelimesini Cinsellik Teorisi Üzerine Çalışmalar isimli makalesinde kullanmıştır. Freud’un, “Narsisizm Üzerine Bir Giriş” adlı makalesi narsisizm üzerine ilk önemli çalışması olarak kabul edilir. Narsisizmin psikanalizdeki yeri bu makaleye dayanmaktadır. Ancak Freud narsisizmi bir durum olarak ele alıp açıklarken, Jung ve birçok araştırmacı süregelen olgu olarak ele almaktadır

Narsist birey, yaşamın daha ilk aylarında bile yalnızlık duygusunu tatmaya başlamıştır. Gereksinimleri karşılanamayan ve ihmal edilen birey daha bebeklik döneminde bile kendine yetmeye çalışma gereksinimini deneyimlemektedir. Sağlıklı bir gelişim için yaşamın ilk yıllarında bebeğe bakım veren kişiyle oluşması gereken bağın oluşamaması ve bebeğin gereksinimlerinin yok sayılması bebeğin düş kırıklığına uğramasına yol açmakta ve olumsuz duyguları deneyimlemesine zemin hazırlamaktadır (Mahler, 1968).

Bu şekilde gelişim gösteren sürecin ardından bebek nesneye yapması gereken libidinal yatırımı kendisine yapar ve dış dünya yerine iç dünyasında yaşamayı tercih eder (Freud, 1914).

***

Türkçedeki Yunanca kökenli sözcüklerden biri de “megalomani” tamlamasıdır.

Kökeni antik Yunancadan gelir. “Megalo=büyük” demektir. Hani “megaloidea (büyük ülkü)” tamlamasının da başında gelen “megalo” sözcüğü “mania = delilik, çılgınlık” sözcüğü ile tümlenince “megalomani = büyük delilik, büyük çılgınlık” anlamına gelir ya...

Gidelim yine Mahler’e:  “Megalomani ya da büyüklük hezeyanı ya da büyüklük kuruntusu, kişinin kendisine gerçekle uyuşmayan üstün nitelikler yakıştırmasıdır. Derin bir ruhsal sorunun belirtisidir. Büyüklük hezeyanları kişinin, yetenekleri, nitelikleri ve yaşantısı hakkındaki mantıksız inançlara dayanır.İçinde yaşadığımız dünyada, olayları içinden çıkılmaz duruma getiren en önemli psikolojik bozukluklardan biri de ‘megalomani’dir. Kendini olduğundan daha büyük görme eğilimi diyebileceğimiz ‘megalomani’, aslında ‘narsistik’ kişilik adı verilen karakterin bir parçasıdır.
Bu tür kişilerde kendilerini aşırı beğenme, üstünlük ve büyüklük hissine kapılma, başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayamama, kendisine karşı yapılan eleştirilere katlanamayıp aşırı hassasiyet gösterme gibi özellikler vardır. 

Herkesten daha güzel ve başarılı olduklarını, büyük işler başarmaları gerektiğini düşünürler. Bunun yanı sıra kibir içindedirler; örneğin kurallar öteki insanlar içindir ve kendilerine uygulanmamalıdır. 
Ayrıca bu büyüklük hezeyanları ve kibirli düşünceleri diğer insanlar tarafından da desteklenmelidir, diğer bir tabirle pohpohlanmalıdırlar.”

***

İngiliz düşünür BertrandRussell “megalomani” ile “narsisizm”i ayırıyor. Russell, “megalomanyak” sözcüğünü “narsisizmin çekiciliğinden” daha çok “güçlü olmak”kavramı ile ayırıyor. Bu ayrımı, Türkçe deyişler ile şöyle değerlendirebiliriz: “Narsisist = kendini beğenmiş” ve “megalomanyak = ne oldum delisi”…

***

Kısa bir aradan sonra İzmir’e gelip yaklaşan yerel seçim üzerine haberlerin arasında gezince… Gazetecilerin köşelerini okuyunca (seçim yaklaşırken aniden köşeci olanların köşeleri tarafımdan okunmaz)bu bilgileri siz değerli okurlarımla paylaşmak istedim.

Ne dersiniz var mı İzmir’de narsistler? Megalomanyaklar?