Harun ÖZDEMİR
Meşrutiyet Türkçesi
30 Eylül 2014 Salı

Tanzimat’la başlayan süreçte modern yerli ve yabancı okul, gazete, dergi ve edebiyat eserlerinde adeta patlama oldu. Bir de Padişah karşıtı gizli yayınlar vardı ki, bunların sayısı Abdülhamit döneminde serbest yayınlardan fazlaydı. Her dilden ve hurufattan matbaanın ve yayının serbest olduğu bir dönemde, yasak yayınların posta teşkilatı tarafından en ücra adreslere kadar iletilmesi ilginçti.
 
II. Abdülhamid iktidarı boyunca açtığı binlerce ilk, orta ve liselerle övündü. İktidarının yirminci yılına geldiğinde erkek çocuklara 3.388, kızlara 303, kız-erkek karışık okuyanlara da 3.750 ilkokul açmıştı. Ayrıca binlerce ayrı ve karışık ortaokul, genel ve meslek lisesi açmıştı.
 
1920’de bugünkü Türkiye sınırları içindeki yabancı okul sayısı 6.500’den fazlaydı. Yabancı okullarda eğitim gören Müslim ve Gayrimüslimler ile Modern Osmanlı Okullarında yabancı dil eğitimi alan ve Latin Alfabesini bilenlerin sayısı oldukça fazlaydı.
 
Sayıları ve etkileri hızla “azalan” medreseler ise doğal süreç içinde kapanmaya doğru gidiyordu. Geleceğin, yabancı dil ve Latin Alfabesinden yana olduğu belliydi. 
 
Batı’da olgunlaşmış yöntemlerin ve araçların belki de hepsi, önce Osmanlı’da sonra da Cumhuriyet döneminde uygulandı. Yeni bir ulus yaratmanın etkin araçlarından biri, yaygın eğitim, yeni bir dil, alfabe ve edebiyat ise bunları hızla yaygınlaştıran ikinci araç da gazete ve dergiydi. Bunun için iletişim dilini “herkesin anlayabileceği düzleme” oturtmak gerekiyordu. Bu nedenle Klasik Osmanlıca ile modernleşmek mümkün değildi.
 
Osmanlı Devlet ricali, medeniyet tercihini Karlofça Antlaşmasından sonra Avrupa’dan yana yapmıştı. Bunun için de yeni yöntemler ve araçlar gerekiyordu. Hedef kitle değişmişti; cemaatler ve milletler bir yana, yeni hedef “birey”di. Modern toplum ancak böyle inşa edilebilirdi. 
 
Meşrutiyet döneminde Türkçenin şekillenmesinde, çok canlı yayıncılığın ve İslamsız Türkçülerin önemli etkisi oldu.

Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
YORUMLAR
 Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 

Bu haber henüz yorumlanmamış...

FACEBOOK YORUM
Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
Mehmet KARABEL
Mehmet KARABEL
Bu saatte 'vicdan ittifakı' olur mu?
Engin ÖNEN
Engin ÖNEN
İzmir kimin ya da neyin kalesi?
Tayfun MARO
Tayfun MARO
Erkek dediğin öldürür
Cumhur BULUT
Cumhur BULUT
Foça, Tire, Çeşme ve Dikili de MHP diyecektir
Kemal ARI
Kemal ARI
Oyumuz, onurumuz ve özgürlüğümüzdür...
Nedim ATİLLA
Nedim ATİLLA
Tunç Soyer yeni bir yola çıktı
Dr. Berna BRIDGE
Dr. Berna BRIDGE
Diktatör
İhsan Özbelge ÖZDURAN
İhsan Özbelge ÖZDURAN
Sağduyu marifeti ile seçebilmek…
Rifat ÖZER
Rifat ÖZER
Son hafta
Neşe ÖNEN
Neşe ÖNEN
Sosyalistler pes etmeyin!
ÇOK OKUNANLAR
ÇOK YORUMLANANLAR
GAZETE EGE'DE SONSÖZ
KünyeKünye İletişimİletişim FacebookFacebook TwitterTwitter Google+Google+ RSSRSS Sitene EkleSitene Ekle Günün HaberleriGünün Haberleri
Maxiva