Nedim ATİLLA
Amasanga…
20 Eylül 2020 Pazar

İlkokuldayken bir yaz tatilinde öğrenmiştim Smyrna adının bir Amazon’un ismi olduğunu… Dilden dile dolaşan efsanelere göre İzmir kentine ismini Smyrna adlı bir Amazon Kraliçesi vermiştir. Smyrna, Zmirni, Esmira, Yezmirr, olarak isimlendirilen kent, sonunda Türkler tarafından İzmir olarak benimsenmiş…

Amazon sözcüğü yaşamımızın bir parçası oldu hep İzmir’de…

Daha sonra Bilge Umar Hoca’dan İzmir’i adının bilimsel kaynağını da öğrendik tabii ki… Smyrna sözcüğü, Hellen dilinde, Arabistan Mersini ( Myrıc d'Arabie) ağacından elde edilen güzel kokulu öz suyunu anlatırmış. (Herodotos) Bu anlamıyla dahi Hellen diline, yabancı bir dilden geçme olduğunu A. Bailly kaydediyor..

Bilge Hocam; maddenin sonunda; “Smyrna ise, aslında Smurna’dır ve S(wa)-M(a)-ur(a)-(wa)na. "Kutsal Yüce Ma Ülkesi" ögelerinden türetilmiştir” der ve tartışma biter…

***

A-Ma-Sanga. Anlamı; ‘tanrıça Ma’nın kızı’ demekmiş. Tanrıçanın hizmetkarı anlamına da gelirmiş. Örgütlü, kalabalık bir rahibe grubuymuş Amasangalar. Öyle ki; Tokat’ın Komana tapınağında çalışan 6 bin görevlinin çoğunluğu onlardanmış. Anlayacağınız o zamanki duruma göre orta büyüklükte bir kentmiş Komena. Zile’deki ondan da büyükmüş. Kayzeriyya’da, Evenüs’te ve Sulucakarahöyük’te de Ma tapınağının olduğunu yazıyor bu kitaplar. Üstelik pek çok kelimesini anladığım eski Luvi dilinden.

Peki, neden Ma? Kim bu tanrıça? Niye bu kadar itibarlı derseniz şöyle anlatıyor kitaplar:

“Toprağı o kabartır, yağmuru o yağdırır, tohumu o büyütür, bolluğu, bereketi o sağlar. Her şeyin, her yerin yaratıcısı odur. İnanılan tüm tanrı ve tanrıçalar onun hükmü altındadır.

Dişidir Ma. Döllemeden öte bir işe yaramayan erkeğin hükmü geçmez onun yanında. Tohumu aldıktan sonra onun karnında büyür canlılar, o doğurur, o besler, o büyütür. Bir adı da Toprak Ana’dır. Yarattığı canlılar ölünce yine bağrına alır. Yeniden filizleyip hayat vererek doğaya salar.

Öfkelendiğinde kimsenin gücü yetmez gazabına. Gökyüzünden ateşler yağdırır, dağlardan kızgın demir akıtarak yakıp yıkar. Erkek tanrılar bile korkarlar şerrinden. O nedenle gönlünü hoş tutmak, övgüler düzmek gerekir ulu Ma’ya. Adına tapınaklar yapıp kutlamalarla mutlu edilmelidir yüce kraliçe.”

***

Ma’ya her diyarda ayrı adla seslenilmiyor. Kimi zaman Kibele, Kıble, Hepa, Eva, Marianna, Artemis gibi adlar söyleniyor. Tabii, hizmetkarları da öyle. Amasanga yalnız bizim Kızılırmak çevresinde bilinir.

***

Çiğli Belediye Başkanı Utku Gümrükçü çok değerli bir kitap armağan etti bana: Amasanga … Kitabı paralel okumalarla bir haftada tamamladım. Üstteki bölüm de Fakir Baykurt Roman Ödülü’ne layık görülen Turan Ali Çağlar’ın Amasanga adlı romanından… Evet; Çiğli Belediyesi, Fakir Baykurt adına her yıl verilecek bir Roman Ödülü ilan etti. Keşke İzmir’deki tüm ilçe belediyeleri sanatın edebiyatın bir dalında ödül koysa…

Çiğli’de bu dönem olup biten kültür işlerinden ötürü de sevinçliyim açıkçası… Kültür Müdürü Nail Çetin dostumuzun gruplarımızda yaptığı duyurulardan biliyorum, Nâzım Hikmet, Attila İlhan, Ruhi Su, İsmail Hakkı Tonguç anma günlerini sevinçle haber almıştık.

Romanda Hititlerden başlayıp Frigyalılara, Selçuklu’ya, Osmanlı’ya, Cumhuriyet dönemine uzayan tarihsel dönemlerin toplumsal gelişim süreci irdeleniyor. Amasanga bu açıdan, kölelik döneminden başlayıp günümüzde de etkisini sürdüren baskılara karşı direnen insanın öyküsüdür.

Yazar, olayı Amasanga (Amazon) kadınları üzerinde yoğunlaştırırken onların akıllarını kullanarak zorlukları aşma yeteneklerini öne çıkarıyor. Sonunda, Hititli Amasanga’nın yerini, Cumhuriyet döneminin çağdaş kadını Çiğdem Kızılırmak alıyor.

***

Ne güzel işler bunlar… Teşekkürler emek verenlere...

Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
YORUMLAR
Toplam 3 yorum var, 3 adet görüntüleniyor. Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 
Esen Şirin 22 Eylül 2020 Salı 19:49

Kaleminize sağlık...

Yorumu oyla      2      3  
Turan Ali Çağlar 21 Eylül 2020 Pazartesi 13:15

Çok güzel anlatmışsınız romanın özünü. Dilinize, yüreğinize sağlık.

Yorumu oyla      3      3  
Hakan 20 Eylül 2020 Pazar 13:57

Bilgilendirme için teşekkürler, bilgi paylaştıkça dahada güzel bir hal alıyor. Kaleminize, yüreğinize sağlık..

Yorumu oyla      3      3  
FACEBOOK YORUM
Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
Dr. Hakan Tartan
Dr. Hakan Tartan
Fenerbahçe ne istiyor?
Mehmet KARABEL
Mehmet KARABEL
Yarattı... Veda ederken ağlattı!
Prof. Dr. Mustafa KAYMAKÇI
Prof. Dr. Mustafa KAYMAKÇI
Memleketin birinde insan manzaraları(!)
Oytun NALBANTOĞLU
Oytun NALBANTOĞLU
Tükeniş!
Nüvit TOKDEMİR
Nüvit TOKDEMİR
Kara kaplı defter!
Tayfun MARO
Tayfun MARO
Nereden nereye?
Nedim ATİLLA
Nedim ATİLLA
Çanakkale artık barışın merkezidir!
Kemal ARI
Kemal ARI
'Cehennem savaşı'nda ne yediler ne içtiler?
Engin ÖNEN
Engin ÖNEN
Bölgecilik, mezhepçilik ve inşaatçılık...
Rifat ÖZER
Rifat ÖZER
Unutulmazlar...
ÇOK OKUNANLAR
ÇOK YORUMLANANLAR
GAZETE EGE'DE SONSÖZ
KünyeKünye İletişimİletişim FacebookFacebook TwitterTwitter Google+Google+ RSSRSS Sitene EkleSitene Ekle Günün HaberleriGünün Haberleri
Maxiva