Yıllar sonra iki siyasi rakibin televizyon ekranlarında canlı yayında kapışmasına demokrasi adına elbette memnun oldum. Türkiye çok önemli bir demokrasi geleneğinden 2004’ten bu yana mahrumdu. Çünkü AK Parti lideri Tayyip Erdoğan, o tarihte yapılan yerel seçimlerden itibaren herhangi bir AK Parti adayı ile başka bir siyasi parti adayının birlikte yayına çıkmasını kat’i bir dille yasaklamıştı.

(İzmir’deki yarışın tarafları AK Parti Adayı Taha Aksoy ile CHP Adayı Merhum Ahmet Piriştina o tarihte yayında olan İzmir TV ekranlarında kapışmıştı)

İzmir istisnalardan biri değildi. İzmir düellosu yasak kararından önce yapılmıştı sadece. Çünkü Taha Aksoy bir süre sonra Ege Tv’de yayınlanan ve tüm adayların katıldığı canlı yayına çıkamamıştı.

Sonraki yıllarda ister yerel ister genel seçim olsun herhangi bir AK Parti adayı ile başka bir siyasi parti adayını canlı yayınlarda gören olmadı. Çünkü kat’iyen yasaktı.

Hatta 31 Mart’ın Ankara Adayı, Genel Başkan Yardımcısı, Çevre Şehircilik Eski Bakanı Mehmet Özhaseki rakibi Mansur Yavaş ile canlı yayına çıkma istediğini ifade ederken belki de yıllar sonra Türkiye’nin Demokrasi Tarihi kitaplarına geçecek olan “Tayyip Bey izin verirse canlı yayına çıkmak, Ankara’yı rakibimle tartışmak isterim” cümlesini kuracaktı.

Ve rakipleri tarafından “Koskoca Ankara’yı emanet edeceğimiz adam izin almadan canlı yayına bile çıkamıyor” şeklinde eleştirilere maruz kalacaktı.

Hatta Türkiye Cumhuriyeti’nin son Başbakanı, TBMM Başkanı Binali Yıldırım da rakibi Ekrem İmamoğlu ile canlı yayın teklifi yapıldığında “Buna tek başıma karar veremem” diyecekti.

AK Parti’de 15 yıldır süren canlı yayın yasağının bazı istisnaları olmuştu elbet.  (Kılıçdaroğlu-Melih Gökçek, Kılıçdaroğlu-Dengir Mir Mehmet Fırat gibi)

Ancak bu istisnalar hem özel izne tabiydi hem de seçim süreçlerinde iki rakip adayın birlikte yayına çıkmasıyla aynı şey değildi.

Bugün herkes Binali Yıldırım-Ekrem İmamoğlu kapışmasına odaklanmış durumda. Kimse Erdoğan’ın AK Partililere 15 yıldır neden canlı yayın yasağı koyduğunu ve bu yasağı 23 Haziran öncesi neden kaldırdığını konuşmuyor.

Öncelikle Erdoğan’ın neden böyle bir yasak koyduğu sorusuna yanıt arayalım.

Kimileri bunu liderin kontrolcü tarafıyla açıklamak isteyebilir. Bazıları kişisel korkusunun (fobi) kurumsal korkuya dönüştüğünü iddia edebilir. Bunlar kısmen doğrudur da. Miting meydanlarında, basın toplantılarında çoğunlukla irticalen konuşmaktan imtina eden, yazılı metne, promtera sadık kalan Erdoğan’ın kurumsal bütünlük adına böyle bir karar aldığı da düşünülebilir. Çünkü canlı yayınlar özellikle de iddialı rakiplerle yapılanlar, tartışmanın heyecanı, hazırlıksız adayları çok farklı yerlere götürebilir. Canlı yayının büyüsü bir adayı parti kurumsalından çok uzaklara götürüp, telafisi çok zor durumlar yaratabilir.

Bunun olmaması için AK Parti adayları her seçim öncesi siyaset okulu adı altında eğitimlere tabi tutulur.  Burada kırmızı çizgiler hatırlatılır.

Öte yandan 2001’de kurulan AK Parti’de kadroların yetiştirilmesi de zaman alacaktır. Birçoğu başka siyasi partilerden transfer teşkilat kadrolarının AK Parti jargonuna ayak uydurması da tek taraflı yayınlar üzerinden daha kontrolü mümkün görünmektedir.

Yukarıda saydığım sebepler 15 yıl boyunca süren canlı yayın yasağını kısmen açıklayabilir. Ama tamamen açıklaması mümkün değildir.

Peki, gerçek sebep nedir? Dahası en önemli sebep nedir?

Bana göre AK Parti o yıllarda çok da kontrol edemediği medya ortamında kendi adaylarıyla rakipleri, toplumsal zaviyede eşitlemek istemedi.

Yani 3 Kasım 2002 denklemini hatırlarsak yüzde 35’e yakın bir oyla TBMM’nin yüzde 65’ini elinde bulunduran AK Parti’nin tek rakibi yüzde 20’ye yakın bir oyla TBMM’nin yüzde 30’unu zapt eden CHP idi. Türk seçmeni 30-40 yıldır siyaset sahnesinde olan merkez sağ partileri barajın altına itmişti.

Bunu gören Erdoğan da tek başına iktidar olan bir partinin adayı ile muhalefetin adaylarının halkın kantarına aynı şartlarda çıkmasının siyaseten doğru olmadığına karar verdi.

Dahası partisine bir fayda sağlamayacağına… Bazıları bunu korkuyla ya da kontrolcülükle açıklasa da asıl sebep siyasi kazançtı. Yani AK Parti adayı ile CHP adayının aynı anda canlı yayında kapışmasının AK Parti’ye getirisinin olmayacağı düşünüldü. Aksine AK Parti adayının rakip karşısında yaşayacağı hezimet, tartışmanın heyecanıyla kıracağı pot partiye zarar bile verebilirdi.

Sonraki seçimlerde ara iyice açıldı.

Yüzde 50 almış bir partinin adayı ile yüzde 25’i geçememiş bir partinin adayının toplumun önüne aynı anda aynı programda eşit koşullarda çıkmasının siyaseten kime artı, kime eksi yazacağı malumdu.
Yani yasağa devamdı. Ta ki eşitlik AK Parti aleyhine bozuluncaya kadar. Yani 31 Mart akşamına kadar…

Bu pencereden bakıldığında, Erdoğan’ın 15 yıl boyunca neden rakipleriyle canlı yayına çıkmadığı, partililerine yayın yasağı koyduğu ve bugün yasağı neden kaldırdığı daha net görülüyor.

Bugün Yıldırım’ın İmamoğlu ile yayına çıkmasının AK Parti’ye getirisi, götürüsünden fazla çünkü.
Gazeteci İsmail Küçükkaya’nın programında “Çaldılar demeye mecburdum. Çünkü sesimi duyuramıyordum” diyen Yıldırım, ülkenin kilitlendiği/kilitleneceği 16 Haziran düellosunda sesini hiç ulaşamayacağı bir kitleye duyurmuş olacak.

Şimdi 16 Haziran’a dönelim.

Binali Yıldırım canlı yayın kararını açıklarken 2 kritik hamle daha yaptı. Öncelikle tartışma konusunun etrafını çizdi.  “İstanbul’un yarınlarını konuşursak gelirim…” dedi. Ardından da moderatörü belirlemek istedi. Tecrübeli televizyoncu Uğur Dündar ismini ortaya attı.

Açıkçası bu iki hamle önemliydi. Bir yandan İstanbul’un yarınlarını konuşarak dününü konuşmaktan kurtulacaktı. Hatta bizzat başında olduğu AK Parti hükümetlerinin icraatlarını konuşmaktan…

Diğer yandan da Türkiye’nin mevcut iktidara en muhalif gazetecilerinden birinin adını vererek ‘en muhalifiniz gelsin’ şeklinde bir meydan okumaya imza atacaktı. Bir anlamda deplasmanda konuşmaktan kaçmayacağını ima edecekti.  İkiye karşı bir tablosunun getireceği mağduriyet bir yana süreci belirleyen adam olarak maça 1-0 önde başlayacaktı.

16 Haziran’da Gazeteci İsmail Küçükkaya’nın moderatörlüğünde gerçekleşecek canlı düellodan kimin sağ çıkacağını kimin yara alacağını kestirmek zor. Ancak bu sürecin belirlenmesinde Son Başbakan Binali Yıldırım rakibi Ekrem İmamoğlu’na siyasi tecrübesini hissettirmeye başladı. 

Dahası süreci önemli ölçüde belirleyerek İstanbul seçmeni nezdinde kendisini gerçek bir adaya dönüştürmeyi başardı. Düne kadar İmamoğlu ile Erdoğan arasında geçen İstanbul yarışı son bir haftada Binali Yıldırım-Ekrem İmamoğlu yarışına döndü.

Belki de sürecin en kritik, en önemli hamlesi de buydu.

Yıldırım bu düelloyu hatta seçimi kaybetse bile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ringden indirerek şimdiden önemli kazanımlara imzasını atmayı başardı.  Ama söz konusu olan İstanbul’un yarınları olduğunda ulaşım alanında Türkiye’nin en başta da İstanbul’un altyapısını değiştiren adam olarak kayıtlara geçen Binali Yıldırım’ın çok da hafif bir rakip olmayacağını söyleyebilirim.

İmamoğlu’na gelince;

Bu sürecin belirlenmesinde edilgen bir rol oynadı. Bunun sebebi demokrasi sevdası mı aşırı özgüven mi yoksa siyasi tecrübesizlik mi bilemiyorum. Ama yerinde olsam Erdoğan’ın ringden indirilmesine bu kadar kolay müsaade etmezdim. Çünkü rakip Erdoğan olduğunda siyasi kutuplaşma İmamoğlu’nun yelkenini daha fazla şişirebilirdi.  Kim bilir! Belki de “Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden” diyen Haşim’e kulak vermiştir İmamoğlu. Önce Yıldırım sonra Erdoğan demiştir.

“Ama Yıldırım’ın bu hamleleri 23 Haziran’daki İstanbul seçimini Türkiye’nin yarınları için erken bir prova olmaktan çıkarıp tekrar edilen sıradan bir yerel seçime dönüştürebilir. Tekrar edilen sıradan bir yerel seçim algısı ise İmamoğlu’na hizmet etmez” diyorum.

Şimdilik nokta.