“Tarım Nereye/1”adlı yazıda, “Kapitalizm Tarımda Milyarlarca İnsanı Yoksullaştırıyor Mu?” üzerinde durmuş ve nedenini ise tarımsal etkinliğin , üretimden dağıtıma ve tüketiciye varıncaya değin  süreç içinde kapitalist  üretim sisteminden doğrudan ilgili olduğuna değinmiştim.Bu bağlamda “Kapitalizm İflasın Eşiğinde mi?” ve “Kapitalizm tarıma nasıl yansıdı?”konularını irdelemeye çalışmıştım.

Bu yazıda ise, “Endüstriyel Tarım, İnsanlığı Doyuruyabilir ve İstihdamı Sağlayabilir mi?”sorusuna  cevap aranacaktır.

Endüstriyel Tarım, İnsanlığı Doyuruyabilir ve İstihdamı Sağlayabilir mi?

Özellikle üçüncü dünya ülkelerinde, köylülüğün tasfiyesi ile küçük ve orta ölçekli işletmeler yerine kurulması özendirilen dev işletmeler ve sözleşmeli tarım modeli ile üretim ve verimi artırmak olası değil. Nedenlerini sıralayalım;

• Çevre ülkeleri, sistem içinde kaldıkları ya da sisteme karşı güçlü muhalefet yapamadıkları sürece, çağdaş teknolojilere sahip olamazlar. Çünkü teknolojileri, bilim temelli sanayi toplumları üretebilir. Ulus devletlerin bilim temelli teknoloji üretimi yapabilmeleri ise serbest rekabet kurallarını askıya almaları ve pazar güçlerine set çekmeleri ile olasıdır. Merkez ülkeleri, devletin müdahalesi ile sanayi toplumu haline dönüşmüşlerdir. Ancak kendileri sanayileşince, sonra gelenlerden serbest rekabet kurallarına uymaları istenmekte ve bunun savunmasını yapmaktaldırlar. Bu ikili tutum, kapitalist ideoloji söyleminin hiç seslendirilmeyen, ancak değişmez bir kuralı gibi gündemdedir. Buna muktedir olamayan çevre ülkeleri sürekli teknoloji ithal etmek zorundadırlar. Dolayısıyla tarımsal girdiler bakımından da sürekli bağımlı kalmaktadırlar.
•  Çevre ülkeleri, oluşturulan tarımsal üretim modelleri ile üretim girdi ve çıktılarının değerlendirilmesini, merkez ülkelerine göre şekillendirmek zorunda kalmışlardır. Bir başka deyişle çevre ülkelerinin tarımsal üretim deseni de , büyük ölçüde yurt içi gereksinimlere göre değil, merkez ülkelerinin tarım ve gıda şirketlerine göre şekillenmiştir.
•  Dev işletmeler modeli, tarımda yabancılaşmayı da yaratır. Bu durum ise söylenenin tam aksine, tarımda toplam etmen verimliliğini düşürür. Uzmanlar, işletmelerinin verimlilik açısından değerlendirilmesinde, tarımda toplam etmen verimliliğinin dikkate alınması gerekliliğini dile getiriyorlar. Küçük ve orta ölçekli işletmelerde emek daha ucuz, dolayısıyla fırsat maliyetinin daha düşük olmasına ek olarak toprak ve sermaye de daha az maliyetlidir. Bu nedenle bu işletmeler, dev işletmelere göre daha yüksek bir toplam verimliliğe sahiptirler.
•  Diğer yandan, çevre ülkeleri için önerilen sözleşmeli tarım modeli de tek yanlı bir bağımlılık yaratmakta ve işletmeleri tarım ve gıda şirketlerinin sömürüsüne bırakmaktadır.

Köylülüğün Tasfiyesi ile Açıkta Kalacak Yaklaşık Üç Milyar Dolayında İnsana, Kentlerde İş Var mı?

Samir Amin adlı namuslu bir bilimci bu soruya şöyle cevap veriyor: «...Elli yıllık bir zaman dilimi içinde (dünyada), yılda yüzde 7’lik sürekli bir büyüme hızı gibi hayalci bir hipotez gerçekleşse bile, bu rezervin (yani kentlere gelen üç milyar insanın) üçte birini bile emmeyi beceremez. Yani kapitalizm doğası gereği, köylü sorununu çözemez ve ortaya koyduğu tek perspektif, gecekondulaşmış bir dünya ve beş milyar fazla insandır.” (Amin, S.,”Editör” XXI. Yüzyıl Meydan Okumaları Karşısında Köylü ve İşçi Mücadeleleri, 2008. Özgür Üniversite Yayınları).

Özetle, endüstriyel tarım, insanlığı doyurmaya ve istihdamı sağlamaya yetmiyor. Bu anlamda öncelikle üçüncü dünya ülkelerinde gözlemlenen yoksullaşmayı ve büyük ölçüde dağılmakta olan köylü toplumlarının yaşadığı krizi, endüstriyel tarım şekillendiriyor. Ancak ortaya çıkan bu durum, kuzey ülkelerinde yaşanan krizden de bağımsız değil.