EGEDESONSÖZ - Günümüzde, bir Türk markası olarak endüstriyel meyve suyu ihracatının yüzde 60'ını gerçekleştiren firma, sosyal sorumluluk projeleriyle de toplumsal değerleri ön planda tutmayı hedefliyor. Bugün üçüncü kuşak temsilcilerinin yönetimindeki firma, yeni yatırım ve pazarlara yelken açmayı da aralıksız sürdürüyor. Marka yaratarak 'farklılaşma' misyonunu gelecek kuşaklara aktarmak isteyen firmanın geçirdiği zorlu mücadeleyi, işin başındaki isimden, firmanın Genel Müdürü Ozan Diren'den, dinledik.
Dimes'in kuruluş öyküsünden bahseder misiniz?
Dimes’in kurucusu,dedem Mustafa Vasfi Diren 1943 yılında Bursa Ziraat Okulu’nu bitirdikten sonra 1955 yılına kadar Anadolu’nun çeşitli il ve ilçelerinde devlete ait tarım işletmelerinde çalışmış. Ardından Amasya ve Yalova’da iki özel sektör işletmesinde görev yapmış fakat 1958 yılında Tokat’a dönmeye karar vermiş. Tokat’taki evini yaparken önce altına şarap için bir havuz yapmış ve sadece bir işçi ile 15 ton üzümü sıkıp şarap üretmiş. Ürettiği şarap, üzerinde 'Tokat' yazan ilk sanayi ürünü; işçi de Tokat’ın ilk SSK’lı işçisi olmuş. Türkiye’de endüstriyel anlamda ilk meyve suyunu da 1964 yılında dedem üretmiş.
Firmanız sonraki yıllarda nasıl bir yapılanma stratejisi izledi?
Aradan geçen yıllardan sonra 1984'de Tokat'ta 30 bin metrekare arazi üzerinde fabrika yapımına başlandı. Bu durum 1999’a kadar, 15 sene boyunca sürdü. Yani Tokat’ta yatırımlar hiç durmadı. 2000 yılına geldiğimizde firmanın burada büyüyecek alanı kalmadı. Böylece Dedem Vasfi Diren’in 1976 yılında gelecekte Dimes’in ihracat üssü olmasını hayal ederek satın aldığı İzmir Kemalpaşa’daki araziye, 2'nci üretim tesisi yapılmasına karar verildi. Tesis yapım çalışmalarına 2000 yılında başlandı ve 8 ay gibi kısa bir sürede burası bitirildi. Kendisi göremedi ama dedem Vasfi Diren’in yıllar önceki hayali böylece gerçek oldu. Aynı yılının Ekim ayında İzmir Fabrikamız da faaliyete geçti. Günümüzde Dimes İzmir Fabrikası, meyve suyu sektöründe dünyada örnek gösterilen ilk 10 tesis arasında yer alıyor.
Bu dönüşüm ve büyüme içinde temel çıkış noktanız neydi?
Aslında Dimes’in kuruluştaki misyonu, tarıma dayalı sanayide faaliyetlerini sürdürmekti. Bunu yaparken de bölge kalkınmasına, ülke kalkınmasına omuz vermek istiyorduk. Bu hedefle kurulmuş bir firmaydık. O dönemde baktığınızda, çiftçiler şeftaliyi, kayısıyı, vişneyi getiriyorlar hale; halde o gün satılırsa satılıyor, satılmazsa bir gün beklemeyeceği için dökülüyordu. Vasfi Bey, 15 gün boyunca çıkan vişnenin, aslında yıl boyunca tüketilmesinin önemli olduğunu düşünüyor ve çok uzak yerlere taşınabilmesi gerektiğini görüyordu. Markanın gıda sektörüne girişi bu noktadan doğuyor.
Yani bir anlamda tüketimin yıl boyunca yapılabilme fikri önem kazanıyor.
Meyve, meyve suyuna dönüştürülebilirse 12 ay boyunca satılabilir. Dolayısıyla Tokat’ın vişnesi Japonya’ya, Meksika’ya, Avustralya’ya kadar gönderilebilir mantığıyla yola çıkılıyor. Dimes öncelikle bölgesel bir firma olarak faaliyet gösteriyor. Yani işlediği meyve sularının satışını, Karadeniz Bölgesi’nde yapıyor. O zaman ambalajlama sistemi de pek müsait değil. Fakirlik de var. Ambalajı bir kerede atma söz konusu değil. Bu durum 1980’li yılların sonlarına kadar devam ediyor. Ardından ambalajdaki gelişmeler, Türkiye’nin dışarıya açılma politikası, serbest piyasaya geçişi gibi çeşitli maliyet düşürücü unsurların da ortaya çıkmasıyla, Dimes yeni yatırımlar yapıyor.
Bu dönemde nasıl bir Dimes'de nasıl bir dönüşüm yaşanıyor?
O yıllarda özellikle kağıt pakette meyve sularına geçildi ki, bunlar tek kullanımlık ürünlerdi. Nakliyede şişe ağır, kağıt paket hafif olduğu için, bölgesel firmadan ulusal firmaya yükseliş daha kolay oluyor. Dolayısıyla, Dimes bu yatırımı yaptı ve sonra da tüm Türkiye genelinde hatta yurtdışında satış faaliyetlerine başladı. 1990’lı yılların başında yapılan bu yatırımlarla Dimes, 2000’li yıllara kadar çok hızlı büyüdü. Çünkü o dönemde rekabet yeni yeni başlıyordu. Ardından, o yıllarda sadece ürün üretip satmakla bu işin olmadığı, pazarlamanın ne kadar önemli bir kavram olduğu ortaya çıkıyor. Böylece satışın yanında, pazarlama faaliyetleri gündeme geldi.
Dimes, sonrasında nasıl bir yol haritası izledi?
Tarım ve hayvancılık sektörünü geliştirmek için 2003 yılında yüzde 75’i Dimes’in, yüzde 25’i Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)'nün olmak üzere Kazova Vasfi Diren Tarım İşletmesi 30 yıllığına kiralandı. İşletmede; bağcılık, damızlık sığır yetiştiriciliği, meyve fidanı yetiştiriciliği gibi çok önemli projelere imza atıldı. Bu çiftliğe Dimes tarafından 2 yılda 7 milyon TL yatırım yapıldı ve yapılmaya da devam ediliyor. Türkiye’nin dünyaya örnek olabilecek nitelikte, modern ve verimli bir tarım işletmesi olan bu işletme, yapılan yatırımlarla daha da gelişiyor. İşletmede 2003 yılından 2009 yılına kadar geçen süre boyunca; yoğun arazi ıslah çalışmaları, tarla bitkileri üretimi, meyve bahçelerinin ve bağ sistemlerinin kurulması, sürekli artan oranda tarıma elverişli arazi kazandırılması, damla sulama amaçlı sistemlerin kurulması, sertifikalı meyve fidanı satışlarının gerçekleştirilmesi, damızlık hayvan üretimi, en hızlı ve hijyenik şartlarda süt ineklerinin sağımının yapılabilmesi için günümüzün en modern sağım sistemi olan rotary sistem sağım ünitesi kurulması gibi projeleri başarıyla hayata geçirildi. Bu anlamda işletme Türkiye’deki tarım ve hayvancılığa olan katkılarına devam ediyor.
Yüzde 100 ürünlerinizin özelliği nedir? Nasıl bir üretim planı yaptınız?
Bizim yüzde 100 meyve suyu olan ürünlerimizin en önemli özelliği; içeriğinde şeker veya herhangi bir katkı maddesi bulunmamasıdır. Yani yalnızca su ve meyve ihtiva etmektedir. Dimes Premium markasıyla, pazardaki yüzde 100 meyve suyu tüketimine hem katkıda bulunuyor hem de pazarı büyütüyoruz. Dimes Premium yüzde 100 ürünlerimiz damak tadına ve sağlığına önem verenlerin tercihi oldu. Ayrıca Dimes olarak ürünlerimizin sağlıklı ve kaliteli şekilde tüketimini sağlamak amacıyla, toplanan meyveleri 24 saat içinde işleyerek meyve sularımızı uluslararası standartlarda üretiyoruz.
Dimes'in mevcut pazar payı ve ihracat potansiyeli nedir?
Bu yılın ilk yarısında firma olarak yüzde 100 meyve suyu kategorisinde, hane penetrasyonu (penetration-nüfuz etmek) en yüksek marka olduk. Dimes olarak meyve suyu pazarında ise yüzde 17'lik pazar payına sahibiz. Yukarıda bahsettiğim gibi kuruluşumuzdan itibaren amacımız tarım ve tarıma dayalı sanayiyi geliştirmek. Bu nedenle yatırımlarımıza da bu doğrultuda yön verdik. Bu yıl Aydın’ın Sultanhisar ilçesinde meyve işleme tesisi yatırımı gerçekleştiriyoruz. Bu şekilde meyve işleme, dolum ve paketlemede daha yüksek kapasite ile çalışıyor olacağız. Şu anda 100’e yakın ülkeye ihracatımız var. Türkiye markalı meyve suyu ihracatının ise yüzde 60'ını gerçekleştiriyoruz.
Çevre ve sosyal sorumluluk projeleriyle ilgili düşünceleriniz nedir?
Dimes olarak tarıma dayalı sanayide kullanılan ham madde sorununa çözüm getirmek için 1995 yılında Tokat'ta oluşturulan meyve fidanlığından, çiftçilere her yıl ortalama 200 bin adet sertifikalı meyve fidanı dağıtıyoruz. Üstlenmiş olduğumuz bu projeyle, üretimde daha kaliteli meyvelerin kullanılması, toprak erozyonu ve göçün önlenmesi açısından büyük önem taşıyor. Bunun dışında günümüzde bireylerin doğal kaynakların doğru kullanımı ve çevre konusunda bilinçlendirilmesi de her zamankinden fazla önem kazandı. Dimes olarak biz de her zaman olduğu gibi çevre konusunda üzerimize düşeni sosyal sorumluluk projeleri aracılığıyla ve sivil toplum kuruluşlarının bulunduğu birçok resmi ve özel kurum çalışmaları ile gerçekleştiriyoruz.
Üçüncü kuşak yönetici olarak kendinizden de kısaca bahsedebilir misiniz?
Ben, İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği’nde okuduktan sonra Hartford Üniversitesi’nde pazarlama, İstanbul Üniversitesi’nde işletme iktisadı üzerine yüksek lisans yaptım. Tabii iş hayatıma hazırlanmam bu eğitimlerimin çok öncesinde, neredeyse doğduğum günden itibaren başladı diyebilirim. Diren ailesinin üçüncü kuşak temsilcisi olarak şu anda Dimes Genel Müdür’ü olarak görev yapıyorum. Bunun dışında boş zamanlarımda genellikle seyahat etmeyi tercih ediyorum. Yeni yerler görmeyi, turistik seyahat yapmayı seviyorum. Oğullarımla ilgilenmek, onlar ile vakit geçirmek de en önemli hobim.
Son olarak, Dimes ile ilgili söylemek istediğiniz bir şey var mı?
Burada altını önemle çizmek istediğim nokta şu: Biz, Dimes ailesi olarak; 1958 yılından bu yana kendi soframıza koymayacağımız meyveyi işlememeyi; kendi çocuğumuza içirmeyeceğimiz meyve suyunu da üretmemeyi kendimize temel felsefe edindik. Bugüne kadar elde ettiğimiz başarının ve büyümemizin altında yatan sır bu.
2
3
Künye
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene Ekle
Günün Haberleri