Vatandaşlığa geçişte 'ikinci eş' sıkıntısı

Habertürk gazetesinden Bülent Aydemir'in haberine göre, Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığına kabul edilenlerin nüfus aile kütüğü kayıtları, velayet ve vesayete ilişkin işlemlerde bazı güçlükler yaşanıyor. Suriyeli, Suudi ya da başka bir ülke vatandaşı olup Türk vatandaşlığına alınan bazı kişilerde, kendi ülkelerinde yasal olan ikinci veya üçüncü evlilikleri ve bu evliliklerden olma çocukları, Türk Medeni Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu ve diğer mevzuata takıldı. Şikâyetler üzerine ilgili bakanlıkların da görüşü alınarak Meclis’e gönderilen Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’na sorunu çözmeye dönük maddeler konuldu. Talepler ve öneriler doğrultusunda, Türk vatandaşlığına kabul edilenlerin sorunlarına çözüm getiriliyor.

UYGULANABİLİR BULUNMADI
İçişleri Bakanlığı, Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü’nün tesis edeceği işlemler ve aile kütüklerinde yer alacak bilgilere ilişkin ilgili bakanlıklardan görüş aldı. Aile kütüğünde, “görüş ve öneriler” bölümüne Türk vatandaşlığını sonradan kazanmış kişilerin varsa birden fazla eşi ve bunlardan olma çocuklarının kaydedilmesi önerisi uygulanabilir bulunmadı. Bu konuda yasa değişikliğine gidilmesi kararlaştırıldı.

YENİ TASARIDA ÇÖZÜM
Meclis’e sevk edilen kanun tasarısında bu tür sorunlara çözüm getirilebileceği belirtiliyor. Aksi durumda Türk vatandaşlığına alınmış olanların, eşlerinin ve çocuklarının mağdur olacakları, velayet ve vesayete ilişkin sorunlar çıkacağı, miras haklarından yararlanamayacakları ifade ediliyor. TBMM’de görüşülmeyi bekleyen kanun tasarısının 3’üncü maddesinde; 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 7. maddesinde yapılan değişiklikle aile kütüklerinde yer alacak bilgilere, “velayet ve vesayete” ilişkin detaylar da ilave ediliyor. Bu kayıtlar sadece elektronik ortamda tutulacak.

Yine Kanun’un 8. maddesinde yapılan değişiklikle ikamet izni olmayan yabancılara da kimlik numarası verilmesi ayrıca yabancıların Türkiye’de meydana gelen nüfus olaylarına ilişkin başvuruları üzerine ilgili olay formlarının düzenlenmesi ve formların bir örneğinin kendilerine verilmesi öngörülüyor. Bu formlar özel bir dosyada saklanacak.

ŞARTLARI BAKANLIK BELİRLEYECEK
Kanun tasarısıyla, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 10’uncu maddesine eklenen fıkra ile Türk vatandaşlığının sonradan kazanılmasında uygulanacak temel ilke ve esasları, günün değişen şartlarına göre İçişleri Bakanlığı belirleyecek. Milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri bakanlıkça reddedilebilecek. Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılardan evlilik öncesi genel ahlaka aykırı faaliyetlerde bulunmuş olanların Türk vatandaşlığını kazanmalarını önleme amacıyla “kamu düzeni” kriteri, “kamu düzeni ve genel ahlak” olarak değiştiriliyor.

Mevzuattaki bu boşluk, sonradan Türk vatandaşlığı hakkı kazanmış olan sadece Arap ülkeleri veya Müslüman ülke vatandaşları için söz konusu değil. Aynı cinsle evliliğin yasal olduğu bir Avrupa ülkesi vatandaşının Türk vatandaşlığına geçmesi durumunda, bilgilerin nüfus kaydına ve kütüğüne işlenmesinde yasal engeller var. Bu kimselerin, kendi ülkelerindeki kanunlarla Türk Medeni Kanunu arasında; kazanılmış haklar, uluslararası hukuk ve mütekabiliyet ilkesi açısından aykırılıklar bulunuyor. Türkiye’de tek eşlilik var ve eşcinsel evliliklerin mevzuatta karşılığı yok.