Uzmanlar SonSöz TV'ye konuştu: Kadına şiddete karşı alınması gereken önlemler neler?

EGEDESONSÖZ- Kadın Haklarını Koruma Dernekleri Federasyonu Ege Temsilcisi Engin Demir ile İzmir Barosu Genel Sekreteri Avukat Perihan Çağrışım Kayadelen, Sonsöz TV’de yayınlanan Günaydın Ege programına konuk oldu ve Aslı Eren’in sorularını yanıtladı.

İki ismin gündeminde ülkede son yıllarda yaygınlaşan kadın cinayetleri ve kadına şiddet konuları vardı.  

SON YILLARDAKİ ARTIŞA DİKKAT ÇEKTİ!
Kadın Haklarını Koruma Dernekleri Federasyonu Ege Temsilcisi Demir, “Kadına yönelik şiddet sadece Türkiye’de değil, dünyada da var. Ama Türkiye’deki boyutların farkında değildik. Son dönemde öğrendik ki bu tablo çok acı boyutlarda. Son yıllarda 430 kadının hayatına son verilmiş. Eski eş, eski sevgili ve çok azı kardeş tarafından. 2013 yılında 237, 2014 yılında 294, 2015 yılında 328 kadın cinayeti olmuş. Sürekli yükselen bir tablo var” dedi.

DEVLET BU KONUDA İSTATİSTİK TUTMA GEREĞİ BİLE DUYMUYOR
Baro Genel Sekreteri Perihan Çağrışım Kayadelen ise, “Bunların hiçbirisi resmi devlet kayıtları değil. Devlet bu konuda istatistik tutma gereği bile duymuyor. 2012 yıllarıydı sanırım, bakan yanlışlıkla, ‘kadına şiddet yüzde bin 400 arttı’ dedi. Sonrasında devletin ağzından bir kez bile tek istatistik duymadık. Çünkü rakamların çok yüksek olduğunun devlet de farkında... Hepsi, kadın örgütlerinin haberlerden, ulaşabildiklerinden elde ettiği veriler. Temel neden genel bir politika üretmemesinden kaynaklanıyor. İstanbul sözleşmesi var. Büyük bir iştahla imzaladığımız bir sözleşme, ilk imzacılarından Türkiye. Bir önceki kanunun kadınları yeterince korunmadığı söylendi. Ondan geldi bu sözleşme. Şu an uygulamada birçok sıkıntı var. Bu sözleşmenin uygulanmaması direnciyle karşılaşıyoruz. İstanbul sözleşmesine bir saldırı var. 6284 ile birlikte bu sözleşmenin aileleri yıkan bir düzenleme olduğunu söylüyorlar. ‘Kadına rağmen aileyi koruyalım’ deniyor. Bu kadın niye boşanmak istiyor? Bunu araştırmıyoruz” açıklamasını yaptı.

KADINA YÖNELİK ŞİDDET VAKALARINDA ASLA ARABULUCULUK YAPILAMAZ
Kayadelen ayrıca, “Eskişehir’de Tuba Arslan 23 kez şikayetçi oluyor, koruma talep ediyor. Kendisi çok acıdır ki satırla öldürüldü. Bu suç duyurularının birçoğuna takipsizlik veriliyor. İstanbul sözleşmesi gereği kadına yönelik şiddet vakalarında asla arabuluculuk yapılamaz. Adalet Bakanlığı tarafından ısrarla bunu bu davalarda da uygulayın deniyor. Dosya geri iletiliyor ama bakanlık uzlaştıracaksın diyor. Kadınların adalet mekanizmasına güvenmesini bekleyebilir miyiz? Biz yargı mekanizmasını zorla işletmeye çalışıyoruz. Vazgeçmiyoruz. Kanunlarımız güzel. Çok güzel kanun yapıyoruz ama uygulamıyoruz. ‘Kadınlar bu yasayı kötüye kullanıyor’ diyorlar. Nerede? Bir tane örnek gösterin. Evden uzaklaştırılan erkek daha fazla şiddet uyguluyor, ‘nerede kalsın bu adam?’ diyorlar. Onu da mı kadın düşünsün? Şiddet uygulayan bütün maddi imkanları da götürüyor. Geçimini sağlayamıyor kadın. Kanunun bunu düzgün uygulaması gerekir. Maddi yardımların, çocuk bakımının düzgün sağlanması ve kadının iş hayatına entegrasyonunun sağlanması gerekiyor” diye konuştu.  

KADINA ŞİDDET ‘BANA NE!’ DENECEK BİR KONU DEĞİL
Demir tekrar söz aldı ve “İstanbul sözleşmesi fevkalade bir şey. 1985’ten beri kadın çalışması yapıyorum. Ben ekonomistim. ‘Neden kadın çalışması?’ derseniz; çünkü kadınız. Bana ‘siz şiddet gördünüz mü?’ dediler. ‘Evet gördüm’ dediğimde çok gündem oldu. Mobbing ile karşılaştım. O zaman basın şiddeti fiziksel olarak biliyordu. Sonrasında Türkiye’de gündeme çıktı, uluslararası konuma geldi. Türkiye’de öne çıkması, dikkat çekmesi 1985’lerde oldu. ‘Bana ne!’ denecek bir konu değil. Herkesin ilgilenmesi gerekiyor. Özelikler yerel yönetimlerin kadın danışma evi kurmaları gerekiyor. Konak, Gaziemir’de var. İzmir’de daha fazlası da var ama yeterli değil. Var olması için değil işlevsel olması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

EVLİLİK OKULU ÖNERİSİ!
Demir ayrıca, “Evlilik okullarını istiyoruz. Londra’da var; evlenmeden önce nasıl başvuruluyor belediyelere, bu başvuru olurken o kişinin evlilik programlarına katılması isteniyor. Sertifika alacaklar. Evlilik nedir bilmeden kadın ve erkekler o birliktelikte oluyorlar. Evliliğin getirdiği hassasiyetler var. ‘Ben erkeğim, döverim de söverim de, benim malım’ diyor. Bu evlilik okuluna mutlaka gereksinim var” dedi.

MEDYANIN DİLİ ÇOK ÖNEMLİ, SİZ HİÇ, ‘İKİ KADINLA PLAZAYA GİRDİ’ DİYE BİR HABER GÖRDÜNÜZ MÜ?
Kayadelen, “ Toplumsal cinsiyet eşitliği kavramı milli eğitim müfredatından çıkarıldı. Ütü yapan baba fotoğrafı çıkarıldı. Toplum ya da şu anki iktidar kadının bulunduğu rolden dışarı çıkmasını istemiyor. Diyanet bir kamu sporu yaptı, kadın eşine pasta, çay getiriyor. Sonrasında bir de açıklama yaptılar. ‘Ne var! Kadın eşine hizmet edecek’ dediler. Biz ileriye gidelim dedikçe kadınların belli hakları elinden alınıyor. Nerede hata yapıyoruz? Bütünlüklü bir şiddetle mücadele politikamız yok. İmzaladığımız sözleşmeler ve kanun ortadayken maalesef bir irade yok. Her söylem toplumda karşılığını buluyor. Bireysel silahlanmanın artması, medyanın etkisi çok önemli… Şule Çet olayında ‘İki erkekle plazaya girdi ve’ diye bir başlık atılıyor. Haberleri seksileştirme diye bir kavram var dedi bir gazeteci arkadaşım. Sonrasında ‘Şule Çet’i öldürenler şu cezayı aldı’ diye başlık attılar. Siz hiç, ‘İki kadınla plazaya girdi’ diye bir haber gördünüz mü? Asla göremezsiniz. Medyanın dili burada çok önemli… Üst kademedeki devlet dili çok önemli… Biri ‘Hamile kadın sokakta gezemez’ diyorsa Turgutlu’da hamile bir kadın dışarı çıktığı için tekmeleniyor. Bir tek kadına yönelik şiddet değil her alanda bir şiddet dili var. Bu da dezavantajlı gruplara yansıyor. Ne zaman devlette bu dil artsa kadına şiddet, çocuğa karşı, LGBTİ bireylerine karşı şiddet artıyor. Şule Çet davasında babaya ‘sen de kızına sahip çıksaydın’ diyen suçluya iyi hal indirimi uygulandı. Böyle bir şey olabilir mi? Yasalardaki boşluktan ziyade yargıda erkek bakış açısı var. Yargıçların eğitim alması lazım. Kızı öldürülen bir babaya ‘senin kızın bu adamla evlendiğinde kadın mıydı, kız mıydı?’ dedi. Yargılamalar erkek bakış açısıyla oluyor. İstesek çözüm üretiriz ama maalesef irade yok” diye konuştu.

İNDİRİMLERLE CEZA KUŞ KADAR KALIYOR
Cezalara ilişkin bilgilendirme yapan Kayadelen, “Şu an en büyük ceza ağırlaştırılmış müebbet. İşkence edilsin, idam edilsin demelere karşıyım. Ancak ağırlaştırılmış müebbet iyi hal indiriminde müebbete çevriliyor, haksız tahrik indirimiyle 18 yıla indiriliyor ve ceza kuş kadar kalıyor. Kadın cinayeti kavramının, ağırlaştırıcı bir neden olarak ceza kanununa işlenmesi lazım! Önceden töre cinayetlerinde ‘aile kararıyla öldürdük’ deyip ceza indirimi alıyorlardı. Her seferinde kadın kaybediyoruz ve yol alıyoruz ne yazık ki. Ondan sonra töre saiki ağırlaştırıcı bir sebep oldu. Kadın cinayetinin de ağırlaştırıcı sebep olması gerekiyor. Kadın katilleri yaptıkları işin sonunda bir ceza alacaklarını görürlerse geri adım atıyorlar” ifadelerini kullandı.