Tire Süt Başkanı Eskiyörük: Yeni krizler kapıda!

Onur DENİZ / EGEDESONSÖZ - Türkiye ekonomisindeki çalkantılı durum, market piyasalarında vatandaşın elini yakmaya devam ediyor. Son günlerde et ve süt ürünlerinde tağşişin artması yetmezmiş gibi özellikle süt üretimindeki artışla paralel giden peynir fiyatlarındaki pahalılık tüketiciyi zor duruma sokuyor.
 
Üretici cephesinde ise süt stoklarının artmasına karşın et stoklarındaki düşüş yeni krizin alarm zillerinin çalmasına neden oluyor.
 
Son dönemde attığı adımlarla sadece İzmir değil ülke gündeminde adı sıkça anılan Tire Süt Kooperatifi’nin Başkanı Mahmut Eskiyörük Egedesonsöz’ün sorularını cevapladı. Eskiyörük yaptığı açıklamada piyasaların durumunu değerlendirirken, artan peynir fiyatlarının nedenini açıkladı.


 
YAZ SONUNDA KRİZ KAPIDA
Son dönem piyasalarında süt fiyatları beklenen seyrinde devam ederken üretici zor günler geçiriyor. Piyasada artan süt stoklarının yaz sonunda krizin habercisi olabileceğini söyleyen Eskiyörük, “Uzun yıllar sonunda Temmuz ayında süte talep olmadığı bir dönem geçirdik. Bu durum korkutucu… Temmuz ayı sıcaklardan dolayı üretimin en düşük olduğu, tüketiminse en çok olduğu aydır. Süt fiyatları zirveye ulaşırdı, büyük talepler olurdu. Bu yıl olmadı. Şu an süt üretiminde büyük bir artış var. Ama tüketimde artış yok. Üretimi arttırmak tabi ki iyidir. Ama ihracattan fazla üretimi arttırmak büyük tehlikedir. Şu an piyasa o tehlikenin içerisinde.  Ekim ayında bu stoklar yarın bir krize yol açar korkusuyla eritilmesini istiyoruz.  Bu stokların eritilmesi gerekiyor. Aksi takdirde yaz sonunda doğacak kriz korkutuyor” diye konuştu.
 
İHRACAT YAPAMIYORUZ
Üretilen süt miktarına oranla ihracatın gerçekleşmediğini söyleyen Eskiyörük ihracattaki sıkıntının nedenini, “Dünya piyasasında rekabet edemiyor sanayici. Dünya daha ucuz... Tabi bizim de bu nedenlerden dolayı fiyat düşürmemize konsey izin vermiyor. Bu fiyatın altında üretici mağdur olur, ama bu fiyatlarla da ihracat yapamıyoruz. Aslında bu fiyatlar normal… Bu fiyatların artmasını istemiyorum ben… Fiyatların artması yarın büyük kayıplara neden olabilir. Yani şu an bu fiyatlar üreticiyi tatmin eden bir rakam. Ama buna rağmen ihracat yapamıyoruz” sözleriyle açıkladı.
 


İTHAL ET KRİZİ YENİDEN
Kırmızı et piyasasını değerlendiren Eskiyörük, son dönemde üreticinin gelir kaygısı nedeniyle inek kesimine gitmesinin yeni ithal et krizini doğuracağını ifade etti. Eskiyörük, “Ette durum tam tersi şu an ette eksik var. Bunların hepsinin nedeni plansızlık... Türkiye’nin planlı üretimi henüz daha oluşturamamasının sancılarını, kayıplarını yaşıyor. Türkiye. Şu an et daha cazip hala geldiği için üretici ineklerini kestirmeye giderse en büyük tehlike asıl burada... Bunu 2009 yılında Türkiye yaşadı. O kriz sonunda çok büyük inek kesimi oldu ve Türkiye ithalata mecbur kaldı. 2010 – 2013 yılları arasında Türkiye 3 miyar dolar tutarında ithalat yaparak açığını kapatmak zorunda kaldı. Onun için ineklerin, annelerin kesilmemesi için fiyatları arttırmadan maliyeti düşürücü tedbirleri alması gerekiyor hükümetin.  Bizim girdi maliyetlerimizdeki vergileri düşürerek, ya da ye gibi maliyet oluşturan faktörlere prim vererek üretim maliyetlerini düşürecek destekleri arttırarak bu durumu koruyabilir. Önemli olan üreticinin kazancını sağlamak... Fiyat arttırarak değil, maliyetleri düşürerek kazancı arttırırsak üretimi sürdürürüz. Aksi takdirde şu anki stoklar yarın yeni bir krizin açılmasında etkili olacağı endişesi var” şeklinde konuştu.
 


PEYNİRDEKİ ARTIŞIN NEDENİ SÜPERMARKETLER
Eskiyörük, piyasadaki süt fiyatlarının normal seyrinde girmesine karşın son dönemde peynir fiyatlarının, et fiyatlarına denk olmasının nedenini açıkladı. Tüketicinin peynire dediği fiyatın üreticinin cebine girmediğini söyleyen Eskiyörük, “Türkiye’de maalesef tekelleşme dediğimiz yapı, her geçen gün hem üreticiyi hem tüketiciyi mağdur ediyor. Üreticinin ve tüketicinin dünyada bu denli mağdur olduğu bir ülke yoktur. Üreticinin cebine giren parayla tüketicinin cebinden çıkan para arasındaki farklılık çok büyük Türkiye’de... Onun için biz kooperatifleşmenin yerleşmesi için mücadele veriyoruz. Biz marketlerdeki bu durumu üreticiyle tüketiciyi buluşturarak kırmaya çalışıyoruz. Yani Türkiye’de bu sektörün kaymağını yiyen zincir mağazalar, süpermarketler… Büyük firmalar çok haksız pay aldıklarından dolayı burum oluşuyor. Yani tüketicinin cebinden çıkan para üreticinin cebine girmiyor. En büyük haksız kazanç süpermarketlerde” ifadesini kullandı.
 
ÇARE ÜRETİCİ VE TÜKETİCİYİ BULUŞTURMAKTA
Piyasaların dengelenmesi ve sağlıklı ürünlerin tüketilmesi için tüketiciye seslenen Eskiyörük, “Bu durumun kırılması gerekiyor. Bunun kırılması için de direk satışlarla gerçekleşecektir. Tüketiciyle üretici arasındaki bu buluşmalarla sağlanacak. Tüketici de buna sahip çıkarsa hem üretici, hem tüketici kazanacak. Tüketicinin kazanacağı bu yapı için proje başlattık biz süt kooperatifi olarak. İzmir’in her semtinde kooperatifimizin ürünleriyle tüketiciyi hem fiyat konusunda hem de güvenilir gıda konusunda hizmet vereceğiz. Çünkü Türkiye’de beyaz olan her şeyden peynir yapan yetenekler var. Bilinçli tüketici bu durumdan dolayı kaygı içerisinde... Biz de bundan dolayı projenin desteklenmesini bekliyoruz” dedi.