Sosyal medya yasası Meclis'ten geçti: Yasanın içeriğinde neler var?

TBMM Genel Kurulu'nda, AK Parti ve MHP'li milletvekillerinin imzasını taşıyan, 'İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi' görüşülerek kabul edildi. AK Parti ve MHP'lilerin oyları ile kabul edilen kanunla, 'İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'a' 'sosyal ağ sağlayıcı' şeklinde yeni bir tanımlama getiriliyor. Kanunla, kullanıcıların internet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkan sağlayan gerçek veya tüzel kişiler, sosyal ağ sağlayıcı olarak tanımlanacak.

İdari para cezaları, muhatabın yurt dışında bulunması halinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından doğrudan doğruya muhataba, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçlarıyla da bildirilebilecek. Bu bildirim, Tebligat Kanunu'na göre yapılan tebligat hükmünde olacak. Bu bildirimin yapıldığı tarihi izleyen 5'inci günün sonunda tebligat yapılmış sayılacak. Kanunla, yükümlülüğünü yerine getirmeyen yer sağlayıcılarına, caydırıcılığın sağlanması için verilecek idari para cezası artırılacak. Bu kapsamda yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcı hakkında, 10 bin liradan 100 bin liraya kadar verilebilen idari para cezası, 100 bin liradan 1 milyon liraya kadar artırılacak. Düzenleme ile içeriğin çıkarılması kararları, içerik ve yer sağlayıcılarına bildirilerek gereğinin yerine getirilmesi istenecek.

Genel Kurul'da, AK Parti ve MHP'nin ortak önergesiyle, teklife, taraflara ilişkin İP adresi, verilen hizmetin başlama ve bitiş zamanı, yararlanılan hizmetin türü, aktarılan veri miktarı ve varsa abone kimlik bilgilerini içeren 'trafik bilgisi' tanımına 'port bilgisinin' de eklenmesine ilişkin hüküm ihdas edildi. Söz konusu önergeyle, aynı İP adresini kullanan farklı kullanıcılar açısından yaşanabilecek mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanıyor. İçeriğin çıkarılması kararları, erişim sağlayıcılar tarafından değil içerik ve yer sağlayıcılarca yerine getirilebileceği için bu kararlar, içerik ve yer sağlayıcılarına bildirilerek gereğinin yerine getirilmesi istenecek.

KİŞİLİK HAKLARI İÇİN ETKİN KORUMA
Kişilik haklarının ihlal edilmesi halinde İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un, erişimin engellenmesi kararı verilmesini düzenleyen hükmü yönünden de içeriğin çıkarılması kararı verilebilecek. Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereği en geç 4 saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilecek. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hakim tarafından, başvuranın adının, ihlale konu internet adresleriyle ilişkilendirilmemesine karar verilebilecek. Kararda, Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı da yer alacak. Böylece arama motorları tarafından başvurucunun adı ile ihlale konu içeriğin ilişkilendirilmemesi sağlanarak kişilik haklarının daha etkin korunması sağlanacak.

TEMSİLCİ BULUNDURMA ZORULULUĞU
Teklife göre, Türkiye'den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, en az 1 kişiyi Türkiye'de temsilci olarak belirleyecek. Bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verilecek. Sosyal ağ sağlayıcı bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini BTK'ya bildirecek. Temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması zorunlu olacak. Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, BTK tarafından bildirimde bulunulacak. Bildirimden itibaren 30 gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde sosyal ağ sağlayıcıya, BTK Başkanı tarafından 10 milyon lira idari para cezası verilecek. Verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde 30 milyon lira daha idari para cezası verilecek.

İNTERNET BANT GENİŞLİĞİNİN DARALTILMASI
İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren kanunla belirlenen süre içeresinde, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde BTK Başkanı tarafından Türkiye'de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanacak. Bu kapsamda yeni sözleşme kurulamayacak ve buna ilişkin para transferi yapılamayacak. Reklam yasağı kararının verildiği süre zarfında, yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek. Başvurunun kabulüne ilişkin hakim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranına kadar daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek. Hakim ikinci başvuru üzerine vereceği kararında, yüzde 50'den düşük olmamak kaydıyla, sunulan hizmetin niteliğini de dikkate alarak daha düşük bir oran belirleyebilecek. Bu kararlara karşı BTK Başkanınca itiraz yoluna gidilebilecek. Hakim tarafından verilen kararlar erişim sağlayıcılara bildirilmek üzere BTK'ya gönderilecek. Kararların gereği, bildirimden itibaren derhal ve en geç 4 saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilecek.

Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi halinde, verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilecek, reklam yasağı kaldırılacak ve hakim kararları kendiliğinden hükümsüz kalacak. İnternet trafiği bant genişliğine yapılan müdahalenin sona erdirilmesi için erişim sağlayıcılara BTK tarafından bildirim yapılacak.

48 SAAT İÇİNDE CEVAP ZORUNLULUĞU
Sosyal ağ sağlayıcı, 'içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi' ile 'özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesini' gerektirecek içeriklere yönelik kişiler tarafından yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermekle yükümlü olacak. Olumsuz cevaplar gerekçeli olarak verilecek. Sosyal ağ sağlayıcılar hakkında 'erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi' ile 'içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi' kapsamında verilecek adli para cezaları 1 yıl içinde her bir tekrarında cezalar bir kat artırılarak uygulanacak. Hukuka aykırılığı hakim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumlu olacak. Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmayacak.

Bu düzenlemenin uygulanmasında sosyal ağ sağlayıcının yükümlülükleri, içerik veya yer sağlayıcısı olmasından doğan sorumluluk ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak.

GÖRÜŞME SIRASINDA TARTIŞMA ÇIKTI
Teklifin görüşmeleri sırasında, HDP Şırnak milletvekili Hüseyin Kaçmaz söz alarak, Güneydoğu'da terör örgütlerine yönelik başlatılan operasyonları eleştirdi. Kaçmaz'ın operasyonlarda Kürt halkının hedef alındığını iddia etmesi üzerine, AK Parti Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, Kaçmaz'a tepki gösterdi. Kendisinin de bir Kürt olduğunu söyleyen Eronat, Kaçmaz'a "Bizim derdimiz kürtler değil, şerefsiz PKK'dır. Operasyonlarda terör örgütü PKK'ya yönelik yapılıyor." dedi.

Bunun üzerine AK Parti ve HDP'li milletvekilleri arasında karşılıklı sözlü tartışma yaşandı. HDP'li Grup Başkanvekili, tartışmanın büyümesiyle oturuma ara verildi. Oturumun tekrar başlamasıyla HDP'li milletvekilleri, AK Parti'li Eronat'ın, HDP'li Kaçmaz'a hakaret ettiğini ve bu sebeple Eronat'a kınama cezası verilmesini talep etti. Genel Kurul'da kınama cezası reddedilince HDP milletvekilleri sıralara vurarak tepki gösterdi. Parti Grup Başkanvekilleri araya girerek tartışmanın sona ermesini sağladı. Ardından teklifin görüşmelerine devam edildi.

Kanun, AK Parti ve MHP'li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.