İzmir ve Manisa için kara rapor: Hava kirliliği ölüm saçıyor!

Muhittin AKBEL/EGEDESONSÖZ- Temiz Hava Hakkı Platformu, İzmir ve Manisa'yı kirli havası ile kara listeye aldı. 16 bileşenden oluşturulan platformun bu ay yayınlanan raporunda hava kirliliğinde İstanbul birinci sırada yer alırken, İzmir ikinci, Manisa ise üçüncü sırayı aldı. Hava kirliliğinden kaynaklanan ölüm sayısında da sıralama değişmedi.2019 yılında 3 bin 761 kişinin hayatını kaybettiği İstanbul'un ardından İzmir, 2 bin 75 ölümle ikinci, Manisa 160 ölümle üçüncü oldu. İlk 10'da İzmir ve Manisa dışında bir Ege ili bulunmuyor.

PANDEMİ SÜRECİNDE BİRAZ DÜŞTÜ AMA...
Raporda,COVID-19 Pandemisi önlemlerinin etkileri sonucu, üç büyük ilin olduğu bölgelerde oluşan İstanbul, Ankara ve İzmir etrafında çoğunlukla ulaşımda kullanılan fosil yakıtlardan kaynaklanan NO2 (Azot dioksit) seviyelerinin 2020 yılında diğer kirleticilerde olduğu gibi düştüğü vurgulandı.  Türkiye’de Mart 2020 itibariyle COVID-19 virüsü pandemisi sebebiyle alınan karantina önlemleri sebebiyle, mağazalar ve ulaşım istasyonlarına erişimin yaklaşık yüzde 80 ve işyerlerine ulaşımın yaklaşık yüzde 45’lik bir düşüş olduğu, normalleşmeyle birlikte oranların yeniden yükselişe geçtiği ifade edildi.

Güncel olarak hesaplanan son verilere göre, 2019 yılında Türkiye’de 30 yaş üstü (kazalar/dışsal yaralanmalar haricindeki) toplam 396 bin 670 ölüm içerisinde hava kirliliğine atfedilen ölüm sayısı, 31 bin 476 olarak tespit edildi. 2019 yılında Türkiye’de hava kirliliğine atfedilen ölüm yüzdesi ise yüzde 7,9 olarak saptandı. 2019 yılında hava kirliliğine atfedilen ölüm sayısının en fazla olduğu üç il sırasıyla İstanbul, İzmir ve Manisa oldu.

KÜKÜRTDİOKSİT REKORU, MANİSA'YA AİT!
Kükürtdioksik oranı en yük il, Manisa çıktı. 2019 yılında sadece 55 ilde ölçülen SO2 (Kükürtdioksit) seviyesinin en yüksek olduğu yer, Soma Kömürlü Termik Santrali’nin de içinde bulunduğu Manisa çıktı. 2019 yılında sadece 55 ilde ve 120 istasyonda kükürtdioksit seviyesi ölçüldüğü, sanayi ve termik santral faktörlerinin bu rakamların artmasında etken olduğu ifade edildi.

13 ÖLÇÜM İSTASYONUNDAN 5'İNDEN YETERLİ VERİ
İzmir Hava Kalitesi Durumu'na ait bilgilerin paylaşıldığı paragrafta ise, İzmir'de 13 hava kalitesi ölçüm istasyonu olmasına rağmen, 2019 yılında sadece 5 istasyondan yüzde 90'ın üzerinde yeterli veri alındığına dikkat çekildi. Raporda ayrıca, İzmir’in en kalabalık ilçesinde ölçüm yapılmadığı, Alsancak dışında bir yerde istikrarlı biçimde kirlilik azalması görülmediği bilgisi yer aldı. İzmir'de, son 4 yıla kıyasla 2019 yılında hava kalitesi iyileşmiş olsa da; sanayi bölgesi ile ilgili hala hava kalitesi verisi bulunmadığı, İzmir’in yıllık PM10 ortalamasında önceki yıllara göre düşüş olduğu gözlendi.

ALİAĞA'DA VERİLER, SİTEYE YÜKLENMİYOR
Raporda dikkat çeken paragraflardan birinde de şu bilgi yer alıyor: "Termik santrallerin ve ağır sanayinin yoğun olduğu İzmir’e bağlı Aliağa, Menemen, Yeni Foça ve Bozköy bölgelerindeki hava ölçüm istasyonlarının verileri, Haziran 2016 döneminden bu yana, hava kalitesi izleme istasyonları bilgilerinin paylaşıldığı siteye yüklenmemektedir. Bu sebeple İzmir Tabip Odası 2019 yılında; Aliağa, Menemen, Yeni Foça ve Bozköy’deki hava kirliliği seviyesinin açıklanması için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bir yazı göndermiş ve ayrıca Aliağa Çevre Platformu tarafından verilerin sağlanması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na imza kampanyası başlatılmıştır."

PETKİM, ARIZADA BİLE ÇALIŞMAYA DEVAM ETTİ
İzmir’deki hava kirliliği kaynaklarının başında yaklaşık 2 bin 900 adet küçüklü büyüklü sanayi tesisinin Aliağa’da konuşlanmış olması geldiği görüşünün paylaşıldığı raporda, bu kaynaklardan çıkan kirleticilerin, hakim rüzgarlar tarafından şehre taşındığı ifade edildi. Ayrıca, Aliağa’da bulunan en önemli kirletici kaynakların; kömürlü termik santral, hurda metal işleyen demir-çelik fabrikaları ve haddehaneler, yapımı bittiği için yakında üretime geçecek olan yeni rafineri de kirletici kaynaklara eklenecek olan petrokimya tesisleri olduğu bilgisine yer verildi. Mayıs 2020’de Petkim tesislerinde yaşanan arıza sebebiyle uzun süre bacadan simsiyah dumanlar çıkmasına rağmen çalışmaya devam ettiği, konuyla ilgili Foça Çevre Platformu (FOÇEP) ve bölge milletvekilleri acil önlem alınmasını talep etse de halk sağlığı açısında bu kadar ciddi bir durumun, COVID-19 pandemisi döneminde temiz havaya en çok ihtiyaç olan günlerde göz ardı edildiği iddia edildi.

ÇİMENTO FABRİKALARI DA SABIKALI
İzmir'deki hava kirliliğinin olası kaynakları arasında Aliağa’daki 2 bin 900 tesis en başta gösterilirken, Çiğli’deki Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde yer alan sanayi tesisleri, Pınarbaşı ve Naldöken'deki iki çimento fabrikası, Kemalpaşa’da konuşlanan ve sayıları giderek artan sanayi tesisleri, kenti kuşatan ve sayıları giderek artan taşocakları da kirliliği artıran unsurlar olarak öne çıkarıldı. Kalitesiz kömür kullanımı, ulaşımda artan araç sayısı da listeye eklendi.