İzmir’in doğal parkur ağını parçalayacak proje!

EGEDESONSÖZ- Karaburun’da yaşam alanlarının yüzde 70’ten fazlasını işgal eden RES’lerin bir yenisine daha onay verilmesi tepkilere neden oldu.

Karaburun Kent Konseyi’nden yapılan yazılı açıklamada Çatalkaya Mahallesi bölgesinde GRC Enerji Elektrik Üretim San. Tic. A.Ş.’ye ait Emres Enerji Santrali tarafından 3 adet RES yapılacağı aktarıldı. Karaburun’un Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildiğinin hatırlatıldığı açıklamada yeni projenin vatandaşların yazlığının bulunduğu AR-KO sitesine 1,5 kilometre yakınlarda olduğu, proje alanın kuşların göç yolu üzerine yapılacağı ve kızılçam ağaçlarının proje ile zarar göreceği belirtildi.

Konseyin itirazlarının arasında projenin Yarımada’yı saran ve birbirine bağlayan parkur ağı ile Efes / Mimas kültür rotası üzerinde bulunan Börklüce Mustafa parkuruna zarar vereceğinin altı çizildi.

Konseyden yapılan açıklama şöyle:

"7 Mayıs 2021 tarihinde İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2021/22 duyuru numarasıyla; ‘’İzmir İli, Karaburun İlçesi, Çatalkaya Mahallesi, GRC Enerji Elektrik Üretim San. Tic. A.Ş.’ye ait Emres Enerji Santraline ilişkin 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı, Bakanlık Makamının 22.04.2021 tarih ve 849160 sayılı Olur'u ile 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109. Maddesi uyarınca onaylanmıştır.

Söz konusu duyuru; (07.05.2021 – 05.06.2021) tarihleri arasında İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nde askıya çıkarılmış ve ilan edilmiştir. 

Rüzgâr türbinleri sürdürülebilir ve yeşil enerji kaynakları olarak adlandırılmalarına rağmen kurulum alanları planlamaları esnasında dikkat edilmesi gereken önemli etkenler vardır. EMRES Enerji Santraline ait 1/5000 ve 1/1000 ölçekli plan raporunda belirtilen İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Karaburun İlçe Belediyesi’nin görüşlerine göre; ilgili proje ile bölgenin mevcut arazi kullanımı, ekolojik değeri ve tarım-turizm odaklı yavaş gelişme vizyonu çelişmektedir. Ayrıca bu kurumlar, mevcut sürdürülebilir enerji yatırımlarının Yarımada’nın kapasitesini aşması sebebiyle enerji yatırımları için önerilerin ve bu yatırımların potansiyel etkilerinin bütüncül olarak değerlendirilmesi gerektiği konusunda da görüş bildirmektedir.

EMRES Enerji Santraline ait 1/5000 ve 1/1000 ölçekli plan raporunda; “ ….kapasitesinin 5 türbin ve kurulu gücü 10MW altında olması sebebiyle ilgili EMRES Enerji Santraline ait proje için ÇED raporu gerekliliği bulunmamaktadır”, denmektedir.  Ancak Karaburun, Özel Çevre Koruma Bölgesi statüsündedir. Bölge iki önemli kuş hassasiyet bölgesi (Foça ÖÇKB – Çeşme) arasında kalan önemli bir göç noktasıdır. Yarımada’da mevcutta 140 rüzgâr türbini bulunmaktadır. İlgili projenin kümülatif etkisinin değerlendirilmesi açısından ÇED raporu ve uzman görüşü gereklidir. Yapılan enerji yatırımının ve altyapısının (servis yolu, elektrik iletim hattı vb.) yeni yatırım girişimlerini beraberinde getirebileceği ve projede kapasite artışına gidilebileceği unutulmamalıdır. Ildırı -Karaburun Özel Çevre Koruma Bölgesi ilanına rağmen bölge için hala yeni rüzgâr enerji santralleri önerilmesi bölge açısından kaygı vericidir.

Mordoğan /Çatalkaya Mevkii’nde yapılması planlanan RES Projesi, topoğrafya özelliklerinden dolayı  su toplama havzası üzerindedir.  Unutulmamalıdır ki, “Nesli Tehlikede Olan Yabani Bitki ve Hayvan Türlerinin Ticaretinin Düzenlenmesine Dair Sözleşme”(CITES) ve “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamının Korunması Sözleşmesi”(Bern) gibi uluslararası anlaşmalarla korunan türlerin yaşaması bakımından Yarımada;  bitki örtüsü, orman varlığı ve su kaynakları ile önemli ve korunması gereken bir alandır. Bu kuş türleri sadece barınmak için değil, göç, beslenme ve konaklama alanı olarak da topoğrafik ve hidrojeolojik açıdan uygun konumları tercih etmektedir. Bu sebeple, EMRES Enerji Santraline ait1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlarda konu edilen proje alanı, flora ve ornitolojik açıdan uzmanlarca değerlendirilmeden onaylanmamalıdır.

EMRES RES proje sahası ornitolojik açıdan Yarımada için en kritik birkaç yerden birinin üzerindedir. Proje sahası bölgede yapılan bilimsel çalışmalarda tespit edildiği üzere hem yüksek olasılıklı üreme sahası hem de olasılıklı üreme sahası olarak kayıt altına alınmıştır ve alan tür zenginliği açısından da Yarımada’nın en güçlü birkaç bölgesinden biridir. Söz konusu 3 adet türbinin yapılmasının Karaburun ÖÇK Bölgesine olacak ekolojik maliyeti, üreme bölgeleri yıkıma uğrayacak olan bölgedeki biyoma bağlı kuş türleri için yok oluş fermanı niteliğinde olacaktır.

Yaz aylarında ortalama bir köy nüfusuna ulaşan AR-KO sitesi ise, proje sahasına kuş uçuşu 1500 mt uzaklıktadır. Tribünlerin yaratacağı aerodinamik ses gürültüsünün etkisi ARKO sitesi sakinleri için gelecekte sağlık sorunları olarak karşımıza çıkacaktır.

EMRES RES Proje sahası ayrıca, Yarımada’nın en cazibeli ve aktif kullanılan yürüyüş parkurlarından biri olan Balıklıova-Eski Mordoğan Parkuru ’nun tam ortasında yer almaktadır. Projenin uygulanması halinde Börklüce Mustafa Parkuru kullanılamaz hale gelecektir. Ayrıca bu rotanın ortadan kalkmasıyla tüm Yarımada’yı saran ve birbirine bağlayan parkur ağı ile Efes / Mimas kültür rotası da parçalanmış olacaktır. Hem merkezi karar vericilerin hem de yerel karar vericilerin Karaburun’un kalkınması için öncelikli faaliyet alanı olarak belirledikleri kültür ve doğa turizmi potansiyeli RES yatırımıyla büyük zarar görecektir.

Şimdi Soruyoruz;

Karaburun Yarımadasındaki RES türbinlerinin yoğunluğu ve habitat üzerinde yarattığı kümülatif olumsuz etki yıkıcıyken, EMRES RES türbinlerinin Mordoğan /Çatalkaya Mevkii’ndeki kızıl çam ormanlarına vereceği zarar, flora ve fauna üzerinde (özellikle ornitolojik açıdan ) geri dönüşü mümkün olmayacak bir yıkıma yol açmayacak mıdır?

Yerel nüfus için ekonomik girdi açısından öncelikli faaliyet alanı olarak düşünülen kültür ve doğa turizmi potansiyeli zarar görmeyecek midir?

Planlanan proje alanının yakınında olan AR – KO sitesinde yaşayanların sürekli maruz kalacağı aerodinamik ses gürültüsü, yurttaşlarda sağlık sorunlarına neden olmayacak mıdır?

Karaburun-Ildır Körfezi ÖÇKB sürecinde, hazırlanacak olan yönetim planları öncesi devam eden Karasal Biyoçeşitlilik araştırma çalışmaları sürerken yeni RES projelerine verilen “olur” lar neyin habercisidir?

Yarımada RES türbinleri açısından, doyum noktasını aşmıştır. Emres RES Projesi’ne yönelik hazırlanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlar iptal edilmeli ve Karaburun Yarımadasında yeni RES projelerine ve eski yatırımların kapasite artırım taleplerine “olur” verilmemelidir.

Karaburun Kent Konseyi olarak tespitlerimizi ve yerel halk olarak taleplerimizi resmi makamlarla paylaşarak bir kez daha Karaburun-Ildır Körfezi ÖÇKB sürecini denetleme yetkisini üzerine alan T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı, ÖÇKA ilanının gerekliliklerini yerine getirmeye davet ediyoruz"