İran Türkiye arasında geçiş ücreti krizi!

İran üzerinden başka ülkelere mal götüren Türk TIR’ları İran ve Türkiye’nin fiyat restleşmesi sebebiyle yollarda kaldı. İran’ın uzun yıllardır Türk tırlarına uyguladığı 750 dolarlık transit geçiş ücretine itiraz eden ve kaldırılmasını talep eden Türk yetkililerin isteği İran tarafında kabul görmedi. Bunun üzerine Türkiye’den geçecek İran TIR’ları için Türk tarafı aynı ücret tarifesini cuma gece yarısından itibaren uygulamaya başladı. Bu hamleye İran’dan cevap gecikmedi.


İran, Cumartesi sabah 09.00 itibarıyla geçiş ücretlerini 2 katına çıkardığını açıkladı. Yeni rakam 1500 dolar oldu. Saatler 09.30’u gösterdiğinde de Türk tarafı atağa geçti ve İran’ın restine aynı şekilde karşılık vererek fiyatı 1500 dolara çıkardı. Bu gelişmeler üzerine yaklaşık 300 İran TIR’ı Türk sınırından içeri girmek için beklemeye geçti. Türk Cumhuriyetlerine geçiş için İran sınır kapılarında bekleyen Türk TIR’ı sayısı ise 1400’ü buldu. İki ülkede geri adım atmayınca İranlı yetkililer son olarak geçiş ücretini 3 katına yani 2250 dolara çıkarmak için çalışmalara başladı.

 
1400 TIR BEKLİYOR
Yılda 45 bin İran TIR’ının Türkiye’ye giriş yaptığını söyleyen  Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, Türk TIR’larının ise İran’dan 43 bin geçiş yaptığını ifade etti. Geçen haftadan bu yana İran’dan çıkış yapmak için bekleyen Türk TIR’ları olduğunun altını çizen Şener, “Geçen hafta İran’ın Türkmenistan sınır kapısına gittim. 15 gündür orada bekletilen Türk TIR’ları vardı. Ancak İran TIR’ları bu süreç içinde 3-4 kez giriş çıkış yaptı. İranlı yetkililer Türk TIR’larına sadece maddi baskı yapmıyor. Uzun süre bekletiyor. Geçişlerine izin vermiyor. Biz de bu gelişmeler üzerine Türk TIR’larını Sarp ve Türközü sınır kapılarına yönelendirdik. Gürcistan ve Azerbaycan’dan geçiş yapmalarını istedik” diye konuştu.  

İRAN PAZARA HAKİM
Uzun yıllardır devam eden bu uygulama sayesinde İran TIR’larının daha çok iş imkânı bulduğuna değinen Şener, “Alınan 750 dolarlık ücret yüzünden özellikle Türk Cumhuriyetlerine gidecek ürünlerini İran TIR’ları taşımaya başladı. Bu taşımacılığın yüzde 80’ine İran TIR’ları sahip oldu. İran’dan boş gelip Türkiye’den yük alıp taşımaya başladılar. İran’da mazot ucuz oradan avantaj sağlıyorlar. Bir de böyle ek ücret ve uzun bekleme süreleri olunca neredeyse pazarın tamamına hakim oldular. Türkiye’nin ihracatı İranlıların keyfine bırakılmamalıydı. Bu yüzden yapılan uygulama yerinde. Eşitliğin bir an önce sağlanması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

13 bin 800 araç yükünü devretti
Sadece geçen yıl bu uygulama sebeple Türk Cumhuriyetleri’ne giden 13 bin 800 Türk aracının yüklerini İran girişinde İran araçlarına devrettiğini belirten Fatih Şener, “Bu araçlar oradan geri dönmek zorunda kaldı. Bilinçli olarak ticaretimiz kapılarda bekletiliyor. Her türlü zorluğu göze alıp İran’ı transit geçen Türk araçları ise İran Türkmen gümrüğünde 15 günden önce geçirilmiyor” dedi.
 
Sınır kapılarında hazırlıklar tamam 
Alternatif olarak Türk TIR’larının yönlendirildiği Gürcistan-Azerbaycan güzergahındaki Sarp ve Türkgözü sınır kapılarında gerekli hazırlıkların yapıldığını belirten Fatih Şener, “Bu güzergah, yüksek ücretler ve 15 güne varan İran Türkmen sınır beklemeleri de dikkate alındığında daha avantajlı konumda. Gürbulak sınırında İran’ın Uluslararası hukuka aykırı tavrı sebebiyle krizin tırmanacağını bekliyoruz. Türkiye ilk kez devlet olarak bu haksızlığa karşı farklı bir tutum sergiliyor” dedi.
İran tarafının Türk araçlarına çıkardığı tüm zorlukları aynı şekilde cevap verileceği ifade edilirken İran’ın uygulamaları şu şekilde sıralandı:
• Gümrük geçişlerinde kendi araçlarına öncelik verecek şekilde bekletmeler.
• Türk araçlarını kuyrukların uzun olduğu kapılardan çıkmaya mecbur etme.
• Araçlara ücret karşılığı araç takip cihazı takma.
• Transit süre zorlamaları.
• Türk taşımacı kullanan İran şirketlerine ek vergi uygulaması.