İnşaat Mühendisleri Odası’ndan 'hızlı tarama' çağrısı: Göreve hazırız

Oktay GÜÇTEKİN/ EGEDESONSÖZ-  İzmir'de gerçekleşen 6.6'lık büyük deprem sonrası özellikle Bayraklı'da birçok bina yıkıldı.

Konuyla ilgili konuşan İzmir İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, acilen inşaat mühendisleri tarafından yapıların envanterlerinin çıkartılması gerektiğini söyledi. Bu konuda yapılan çalışmaların bulunduğunu belirten Ayatar, işleyiş konusunda çok yavaş olunduğunun altını çizdi.

Başkan Ayatar ayrıca, deprem sonrasında İzmir İnşaat Mühendisleri Odası'nda kriz masası kurduklarını belirtirken, kendilerine görev verilmesi halinde 'hazırız' mesajı verdi.

ENVARTERLERİN ÇIKARTILMASI LAZIM
İzmir İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, açıklamasında; "Yapı soğu ile ilgili net bir oran veremem ancak yapı stoğumuzun çok güvenli olduğunu da söylemem mümkün değil. Çünkü eski binalarda var stokumuzda ancak, imar affı ile ya da hiç mühendislik hizmeti almamış binalarda var. İmar affı ile vatandaşın kendi beyanı sonrası yapı kayıt belgesi alıp, güvenli olup olmadığını bilmediğimiz binalara var. Net bilgi vermememizin nedeni bina envanterini çıkartılamamış olması. Esas sorun bu aslında. Deprem olacak bilgisini biliyoruz. Sonuç hep deprem olacak bir doğa olayı diyoruz ancak sonuç dönüp dolaşıp binaların güvenli olmadığına geliyor. Bu noktada envanter çalışmayı yapılması gerektiğini yıllardan beri gündeme getiriyoruz, ancak bunun önemini vurgulamak lazım. Esas konu bu... Deprem elbet olacak. O konuyu bir kenara bırakıp artık yeni bir aşamaya geçmemiz gerekiyor. Artık binaları konuşmamız gerekiyor. Buradaki hızlı yöntemlerle inşaat mühendislerinin inşaat envanterlerini çıkartması gerekiyor. Bu konuya odaklanmamız lazım" ifadelerini kullandı.

ÖNCELİKLİ BİNALARIN BELİRLENMESİ LAZIM
Risk konusunda birçok parametrenin etkili olduğunun altını çizen Ayatar, şu an net bir sayısal veri verebilmenin mümkün olmadığını söyledi. Ayatar; "En riskli yerleri söyleyebilmemiz için bir bilgiye sahip olmamız lazım ancak biz bu bilgiye sahip değiliz. Ancak bu konularda birçok parametre var. Zeminde burada önemli bir parametredir. Evet zeminin burada zayıf olması önemli bir etkendir. Deprem dediğimiz şey bir ivmedir aslında. Orada alacağımız ve binaya yansıtacağımız bir kuvvettir.  Zeminin durumu bu kuvveti etkiler. Ancak siz binanızı tasarlarken zaten bu koşulları göz önünde bulundurarak tasarlarsınız. Ancak genel anlamda bir sayısal veri verebilmem mümkün değil. Yaptığımız ve gözlemsel bir takım incelemeler var. Gözlemsellerin sayılarını söylemek gerekirse, 1999'da gerçekleştirilen projede yapı stoku konusunda yüzde 17 ağır hasarlı olabilecek bina var denilmişti. 2009'da ise bizim İzmir Valiliği ile birlikte çalışma yapmıştık. bin 490 binayı Bayraklı, Basın Sitesi ve Alaybey'de yaptığımız gözlemsel incelemede yüzde 45 gibi bir risk sayısı çıkmıştı karşımıza. En son envanter çalışması yaptık, Balçova ve Seferihisar'da 2012 yılında. Burada aslında bir öncelik sırası geliştirildi. Gözlemsel incelemenin dışında projelere ve yerlerine bakıldı. Sonuç olarak ise bir öncelik sırası çıkartıldı. Burada da belirli rakamlara ulaşabildik. Zaten envanter çalışmasının amacı bu. Yönetenler nereden başlayayım sorusunu sorma ihtiyacı duyduklarına sonucuna buradan ulaşabilecekler. Tüm binaları aynı anda güçlendirmemiz mümkün olmayabilir. Ancak bu tür hızlı yöntemler bize bir tablo sunabilecek. Bunun yapılması gerekiyor. Ancak bununla net bir sonuç alabiliriz. Bir kanaatimiz var. Kentsel dönüşüm konusu gündeme geldiğinde yetkili ağızlarda yüzde 60-65 gibi yapı stokunun güvenli olmadığı konusunda sözler söylendi. Bir an önce önceliğimizin hangi binalar olacağının çıkartılması lazım" diye konuştu.

İŞLEYİŞ ÇOK YAVAŞ
İzmir'de deprem konusunda çalışmaların olduğunu belirten İzmir İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Ayatar, işleyişin yavaş olduğunu söyledi. Ayatar; "İzmir'de adım atılma konusunda çok yavaş kalınıyor. Biz tabii ki devlet kurumları, ilçe belediyelerimiz ile temaslarımız var ancak işleyiş çok yavaş. Bunun aslında bir devlet politikası olması lazım. Bizim bahsettiğimiz konu kolay bir konu değil. Envanter çalışması dediğimiz şey yıllar alacak bir çalışma. Bu devlet politikası haline gelmeli. Ulusal Deprem Stratejisi Eyle Planı diye bir eylem planımız var. Eskiden Başbakanlık Afet Yönetim Başkanlığı'nın hazırladığı 2023 perspektifli bir planı. Bu plana baktığımızda 2017 yılına kadar Türkiye'deki tüm binaların envanteri çıkartılacak diyor. Başka kamu binaları, okullar ve hastaneler… Bizim her koşula hazır olmamız lazım. Binaların dayanıklılığı ne kadar önemli, aslında bunların hepsi yetkin mühendislik konusu. Nitelikle mühendislik eğitimi konusu planlarımızda var ancak uygulamaya ne yazık ki geçemiyoruz ya da çok yavaş hareket ediyoruz. Bir deprem oluca bunu hatırlıyoruz ancak depremde sadece depremi konuşuyoruz. Vatandaşın ihtiyacı olan bilgi binasının depreme dayanıklı olup olmadığı ve binasından sağ salim çıkıp çıkmayacağıdır.  Vatandaş bunu öğrenmek istiyor. Biz ise depremin kendisini konuşuyoruz. İnsanlar neden şimdi sokakta? Binasına güvenmediği için. Esas sorunun temeline geçmemiz lazım. Binalara yönelmemiz lazım. Hızlı tarama yöntemlerinin bir an önce gündeme gelmesi, inşaat mühendislerinin bu konuda aktif rol alması lazım. Bina ve yapı bizlerin işi… Tamda şu konuda bizlerinde laf söylemeli. Artık bir adım ötesine geçmemiz lazım" dedi.

GÖREVE HAZIRIZ
Devlet kademeleri tarafından 'işbirliği' çağrısı bekleyip beklemediklerinin sorulması üzerine konuşan Eylem Ulutaş Ayatar; "Bizler çağrı beklemede kendimiz arıyoruz. Deprem sonrası ilk olarak herkes gibi ailelerimizi aradık. Ardından ise ilk olarak ilgili kurumları aramamaya başladık.  'Var mı bir hasar, gelelim mi, çalışmaların neresinde yer alalım' sorularını sorduk. Bu iş bekleme durumu değil ancak görev verildiği takdirde bizler her zaman hazırız.  Şu anda biz İnşaat Mühendisleri Odası'ndayız ve ne yapabiliriz diye çalışmalarımızı yürütüyoruz. Odamızda bir kriz masası kurduk ve bunun üzerinde çalışıyoruz. Bu durumdalar da görev beklenmez, beklemeyip bizde gidiyoruz ancak görev verilirse tabii ki hazırız. Beklemeden yapıyoruz ancak, çağrılırsak daha da anlamlı olur" ifadelerini kullandı.