İnşaat Mühendisleri Odası'ndan açıklama: Şantiye şefliği, birden fazla yerde yapılamaz

EGEDESONSÖZ - inşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, şantiye şefliğinin sorumluluk alanı ve mevzuattaki sıkıntıları, bir basın açıklamasıyla dile getirdi. Oda Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar'ın okuduğu "Şantiye Şefliği Durum Raporu"nda, şantiye şefliğinin, birden fazla yerde yapılamayacağına işaret edildi. Açıklamada şu görüşlere yer verildi:

İŞÇİ ÖLÜMLERİNDE AVRUPA BİRİNCİSİYİZ

"Şantiye şefinin önemli görevleri bulunmaktadır; bunlardan ilki, yapının fen ve tekniğe, ruhsat ve projesine uygun olarak inşa edilmesi; ikincisi inşaatın iş ve işlemlerinin planlanması, sevk ve idaresi; üçüncüsü ise iş güvenliğinin sağlanması işçi sağlığının gözetilmesidir. Topraklarının yüzde 93’ü aktif deprem kuşağı üzerinde bulunan Türkiye’de, güvenli yapı üretimi ve deprem nedeniyle oluşacak zararların asgariye indirilebilmesi için şantiye şefliği anahtar konumunda yer almaktadır. Şantiye şefliğinin bir başka kilit rolü, şantiye alanında işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasıyla ilgilidir. Ne acıdır ki ülkemiz yıllardır işçi ölümlerinde Avrupa birinciliğini ve dünya üçüncülüğünü bırakmamaktadır. Bu işçi ölümlerinin büyük çoğunluğunun inşaat sektöründe yaşandığı herkesin malumudur. Dolayısıyla, iş kazalarına karşı alınacak önlemlerde müteahhitlerin sorumluluklarını yerine getirmesinin yanı sıra, şantiye şefliğinin yetkin kişilerce yürütülmesi hayati önemdedir."

BU SORUN, İVEDİLİKLE ÇÖZÜM BEKLEYEN BİR ALANDIR

"Yapı üretim sürecinde bu denli önemli bir görev olan şantiye şefliği, gerek mevzuatta yer alan, gerekse uygulamada yaşanan eksiklikler ve yanlışlıklar nedeniyle çözümün değil sorunun bir parçası haline getirilmiş, ivedilikle çözüm bekleyen bir alandır. Şantiye şefinin, taşıdığı sorumluluk ve şantiye alanında yüklendiği görevin kapsamı dikkate alındığında şantiyeden hiç ayrılmaması gereken bir görev olması gerekir. Bir mühendisin mevzuatta izin verildiği gibi, 30 bin metrekareye kadar 5 ayrı işin şantiye şefliğini yapma şansı yoktur. Üstelik ilgili mevzuata göre, yapım işinin tek ruhsata bağlı veya toplu yapı niteliğinde olması halinde yapı inşaat alanı sınırı uygulanmamaktadır. Bu koşullarda, nitelikli bir yapım hizmeti sunmak olanaksız hale gelmiştir, gelmektedir."

İŞİN NİTELİĞİNE AYKIRI ŞANTİYE ŞEFLİĞİ TALEPLERİ KABUL EDİLİYOR

"Yapı ruhsatlarında şantiye şefi belirlenmesi sürecinde, mevzuatta açıkça tanımlanmış olmasına rağmen uygulamada işin niteliğine aykırı olarak, farklı meslek disiplinleri ve uzmanlık alanları dikkate alınmadan şantiye şefleri görevlendirilmektedir. şantiye Şefleri Hakkında Yönetmeliğin 6. Maddesinin 3. Bendinde, “Şantiye şefliğinin üstlenilmesinde; yapım işinin konusu, niteliği, büyüklüğü ile özel ihtisas gerektirip gerektirmediği ve ilgili imalatların oranı dikkate alınır” ifadesi yer almaktadır. Buna rağmen uygulamada işin niteliğine aykırı şantiye şefliği taleplerinin kabul edildiği, bu konuda idarelerin keyfi kararlar aldığı görülmektedir. Farklı meslek disiplinleri ve uzmanlık alanları dikkate alınmadan şantiye şeflerinin görevlendirilmesi bilime ve tekniğe aykırıdır. 2020 yılına ait yapı ruhsatı verilerine göre, toplam ruhsatlar içerisinde inşaat mühendisi üyelerimizin üstlendikleri şantiye şefliği oranının yüzde 45,8 olduğu tespit edilmiştir. Oysa, elektrik tesisatı, mekanik tesisat, restorasyon ve elektrik ile mekanik tesisata ilişkin tadilat ruhsatları dışındaki yapı ruhsatlarında inşaat mühendislerinin şantiye şefi olarak görevlendirilmesi gerekir. Bunun için Odamıza kayıtlı yeterli sayıda üyemiz mevcuttur."

CAN GÜVENLİĞİ AÇISINDAN TEHDİT OLUŞTURMAKTADIR

"Yine söz konusu rapor ve deneyimlerimiz imzacılık diye tarif ettiğimiz, sadece resmi işlemlerde görünsün diye kâğıt üstünde kalan şantiye şefliğinin ne kadar yaygın olduğunu göstermektedir. Can güvenliği için asli bir çalışma alanı olan şantiye şefliğinin, bir deprem ülkesinde hepimizin gözü önünde ve ilgili her kurum ve kuruluşun bilgisi dahilinde sadece kağıt üzerinde kalması ülkemiz için bir utanç kaynağıdır. Bu durum depremle yaşamaya zorunlu olan ülkemizde bizzat can güvenliğimiz açısından tehdit oluşturmaktadır. Odamız, şantiye şeflerinin gelişimi için mesleki eğitimleri ve gerekli belgelendirmeleri yapmaya hazır, üzerine düşen görevleri yerine getirebilecek altyapıya, kadro yapısına ve tecrübeye sahiptir. Tüm meslektaşlarımızı, mesleğimizi ve haklarımızı sahiplenmeye, ilgili idareleri de uyarılarımızı dikkate alarak önerilerimizi hayata geçirmeye, halkın can ve mal güvenliğini ilgilendiren böylesi önemli bir konuda ivedilikle odamızla birlikte hareket etmeye davet ediyoruz. "

Sorunun çözümü için öneriler:

* İstisnai durumlar dışında, her şantiye şefi sadece bir şantiyede tam zamanlı olarak görevlendirilmelidir.

* Şantiye şefliğinin üstlenilmesinde; yapım işinin konusunun, niteliğinin, büyüklüğünün ve ilgili imalatların oranının dikkate alınması, keyfi uygulamaların sonlandırılması için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

* Şantiye şefliği sürekli eğitime ve mesleki tecrübeye gereksinim duyan bir görevdir. Bu görevi yerine getirecek kişilerin ilgili meslek odalarınca verilen eğitimlere katılıp belgelendirilmeleri zorunlu tutulmalıdır.

* Gerçeğe aykırı beyanda bulunarak şantiye şefliği üstlenilmesinin önünü geçilmesi için şantiye şeflerinden Oda Kayıt Belgesi istenmelidir.