ESHOT’a 1 buçuk milyarlık bütçe!

Mehmet İŞLER/ EGEDESONSÖZ- İzmir Büyükşehir Belediyesi Kasım ayı olağan meclis toplantısının yedinci oturumu Başkan Mustafa Tunç Soyer, idaresinde gerçekleşti. Mecliste kent için önemli konular masaya yatırılırken ESHOT’un performans programı ve bütçesi gündeme geldi. 

ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2020 Mali Yılı Performans Programı ve ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2020 Mali Yılı Gelir-Gider Bütçesi oylandı. Performans programı oy çokluğuyla meclisten geçti. AK Parti Grubu gelir bütçesinin lehine fakat gider bütçesinin aleyhine oy kullandı. 

ESHOT’un 2020 Mali Yılı Gider Bütçesi 1 milyar 444 milyon TL, gelir bütçesi ise 1 milyar 42 milyon TL olarak belirlendi. 

Ayrıca Ekim ayında alınan karar gereği 1 Kasım’dan itibaren başlayan zamlı tarife de toplantıda gündeme geldi. 

ÖZUSLU: ŞOFÖRLÜK ERKEK EGEMEN BİR MESLEK OLMAYACAK!
Başkan Vekili Mustafa Özuslu, ESHOT’un faaliyetleri hakkında detaylı bir sunum yaparken yeni süreçte gerçekleşmesi planlanan çalışmalara dair de bilgi verdi. Özuslu, “Kentteki 250 akıllı durağın 500 adete ulaştırılması, sistemdeki bilgilerin panellerle yolculara ulaştırılması planlanmaktadır. Otobüs durak alanlarının, otobüslerin üzerindeki alanların, aktarma merkezlerinin sabit reklam alanlarının ihalesini de planlamaktadır. Araçlarından ve duraklarından da reklam faaliyeti yaparak gelir elde etmeyi planlamaktadır. İzmir’de halk otobüsleri yok. Ankara’da, İstanbul’da var. İzmir’de özellikle toplu ulaşıma rastlanan bir takım polise de yansıyan kriminal olaylar da diğer iki ile göre az. Bu ESHOT’un işe alımda gösterdiği hassasiyetler, şoförlerin psikoteknik testlerinde gösterdiği hassasiyetler ve her sabah yapılan alkol muayeneleri bizim vatandaşla olan ilişkimizi ve hizmet kalitemizi yansıtmaktadır. Biz bu hususlara dikkat ettiğimiz sürece vatandaşla görevlilerimiz arasında seviyeli ilişkiler yürütülecektir. Halk otobüslerinde böyle bir durum yok. Minibüs entegrasyonunda ESHOT standartlarını getireceğiz. Şoförlük bundan sonra erkek egemen bir meslek olmayacak. Başkanımızın da koyduğu kriterler doğrultusunda kadın şoförlere de imkan tanınacak. Kadın erkek eşitliğine uygun davranılacak ve daha iyi hizmetin yolunu açacaktır. 2024’e kadar her yıl 30 kadın şoför istihdamı sağlanacaktır. Bu kentte ulaşım öncelikli olarak karşımıza geliyorsa bu hizmeti üreten şirket ve görevli arkadaşlarımızın bu faaliyeti layıkıyla yapması önemlidir. Konuşacağımız bütçede elbette kaliteyi arttırmayı ve ulaşımda kaliteyi hedefliyoruz ama CHP’nin temel felsefesine baktığımızda vatandaş birinci kalite hizmeti en kısa zamanda almalıdır. Vatandaşı müşteri olarak görmeyiz. ESHOT’un bazı indirim programları var. Bunları biz tercih ettiğimiz için yapıyoruz” diye konuştu.

ESHOT HASTA, İYİLEŞMEK İSTEMİYOR!
AK Parti Grup Başkan Vekili Özgür Hızal, “ESHOT ile ilgili düşüncelerimi söyleyecek olmamdan dolayı zorlandım. Bu ESHOT’un muhteşem faaliyetlerinden değil, nereden bakarsak bakalım sorunla karşılaşıyor olmamdan kaynaklandı. Burada 2 gün önce İZSU’nun görüşmelerini yaptık ve muhalefet olarak eksikleri dile getirdik. İZSU gibi ESHOT da kent için hayati önem taşıyor. İZSU’dan farklı olarak ESHOT’un ayrı bir durumu var. İZSU biraz daha bağımsız gibi dururken ESHOT’un özellikle finansal açıdan Büyükşehir Belediyesi’nde çok daha iç içe geçmiş durumu var. Esasında bizim toplu ulaşım noktasında ESHOT’u konuşmadan önce İzmir’deki ulaşım anlayışıyla alakalı bir hususu konuşmamız gerekiyor.  İzmir’de bütün ulaşım araçlarında, baktığımızda son yıllarda 510 milyon civarında ortalama yolcu taşımacılığı yapılmış. Bunun yaklaşık yüzde 50’sini ESHOT karşılamış. Bir miktar ESHOT’tan kaçışlar var ama hala yerin üzerindeki araçlarla İzmirlileri bir yerden bir yere taşımakta düğümleniyoruz. 2020 yılının programını ve bütçe tasarıyı değerlendirirken bu kadar ince değerlendirmeye girmeksizin, ‘İzmir’i demir ağlarla öreceğiz, ördük’ gibi ifadelerin hayata geçirilmesi gerekiyordu. Esas problem bu! Bunun da kısa sürede çözüleceğini düşünmüyoruz. Muhtemelen yeni yıllarda da bu değerlendirmeleri uzun uzun yapacağız. Tanımlama yapmakta zorlandım ama şöyle izah edeyim; düşünün bir hasta var ve bunu tedavi etmek isteyen bir doktor var. Sürekli tedavi amacıyla hastamıza ilaçlar veriyor. Hastamızın bir müddet ağrısı geçiyor ama esasında bu ilaçların faydası olmadığını görüyor ve rahatsızlığı kronikleşmiş bir hal alıyor. Ama doktor bu tedaviyi değiştirmek gibi bir şey düşünmüyor. Doğal yöntemlere başvurmuyor ve ilaç veriyor. Demiyor ki diyet, spor yapsın… Ortada bir hasta var ve bunu iyileştirmeye çalışan bir doktor var. Hasta ESHOT doktor Büyükşehir Belediye Başkanlığı… Hastanın iyileşmeye, doktorun da iyileştirmeye niyetin yok. Çünkü geleneksel yöntemler değişmiyor” dedi.

AK PARTİ’DEN RAKAMLARLA ELEŞTİRİ!
Hızal ayrıca, “Gelir- gider bütçesine bakıldığında 1 milyar 42 milyon… 500 milyon TL civarında da İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin vereceği yardımlar var. Reel olarak ESHOT’uın gelir bütçesi 530 milyon civarında. Bu da taşınan yolculardan alınan bütçelerden dolayı… Ne ESHOT anonim şirkettir, ne de İzmirliler müşteridir. Bunun biz de farkındayız. Gelir 1 milyar 444 milyon… Arada 440 milyon civarında fark var. Olabilir! ESHOT’un kar amacı güden bir şirket olmadığını biliyoruz. Ama bir hastanın iyileşmeye, doktorun da iyileştirmeye niyetinin olması lazım. 440 milyon bütçe açığının farkındayız. Verilen 500 milyon ardımla birlikte… ESHOT Genel Müdürlüğü ya da İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT’un bütçesi için zam yapsa biz karşı çıkarız. Çünkü karşınızda AK Parti Grubu var. Zam yaparsanız yaygarayı biz çıkaracağız. Sosyal belediyecilik anlayışıyla indirim yapın dedik, yaptınız. Bekleyen tekliflerimiz var ve bunların yapılması için sizleri zorlayacağız. Muhtarlarla ilgili, ulaşım saatleriyle ilgili önergeyi bizler verdik. ESHOT’un gelirleri noktasında bir artışı sağlamak çok kolay değil. Ama önümüzdeki yıllarda göreceğimiz reklamsal faaliyetlerle bir miktar arttırılabilir. Ama mesele giderler noktasında! Tedavi yöntemi derken ESHOT’un gelirini şişirecek bağış, yardımların dışında acaba ESHOT’un bünyesini biraz daha sağlamlaştıracak ya da reel noktaya getirecek bir yapıyı sağlayabilir miyiz? 2020 yılı giderlerine baktığımızda yüzde 25’lik kısım araçların akaryakıtı, yedek parça, bakım onarım giderleri... Yüzde 10’luk kısmı, 146 milyon TL’lik kısmı yeni araç alımlarına ayrılmış. Yüzde 65’lik bölüm cari harcamalar ve personel giderleri olarak ayrılmış. Bugüne kadar ESHOT’ta bu doğru teşhislerin konulamamasından dolayı bütçe açığı devam etmiş. Biz bu giderleri nasıl aşağıya çekeriz? Bu düşünülmemiş. Biz araç yaş ortalamamızı nasıl aşağıya çekebiliriz? Planlanmamış. 2014 yılında 240 milyon tahmin edilen büyükşehir yardımı 280 milyon olmuş. Geldiğimiz noktada 500 milyon tahmin edilirken muhtemelen 600 milyon gerçekleşecek. Her geçen gün tahminimiz üzerinde yardım yaptığımız kuruluşta giderleri nasıl düşürürüz diye düşünülmesi gerekiyor. Önümüzdeki yıllarda da biz bu sorunları konuşacağız. Biz bütün İzmir’in ESHOT’uyuz. Yapmak zorundayız, yapacağız. Yapmamak için binlerce mazeret ortaya koyabiliriz. Yapmak için bir gerekçemiz var. Bütün ulaşım araçları içinde 2017-2018 yılları arasında 1 milyon yolcu İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin tüm ulaşım araçlarından kaçmış. ‘Burada bir sorun var’ demektir. Ben 8 aylık meclis üyesi olarak bu verileri okuduğumda bunları anlayabiliyorsam yetkililer de anlar. Araç yaş ortalamamız 10 ya da 11… Araç yaş ortalamasını düşürmek için bu yıl almamız gereken sayı 350… Biz kaç alacağız? 100… Araç yaş ortalaması düşmeyecek. Ortalamayı düşürmezsek araç bakım, onarım giderleri artacak, biz ne mazeret uyduracağız? Akaryakıt ücretlerinde artış var! Elektrikli araç sayımız 20… Bu yıl 20 araç alacağız, toplam 40 olacak. Paramız olsa 25 elektrikli araç alacağız diyemeyiz. Altyapıyı planlamadık, düşünmedik. Önümüzdeki süreçte planladık mı? Bizim doğru tedavi yöntemlerini uygulamamız gerekiyor. Doğru programları yapmak zorundayız. Toplam durak sayısı 8 bin 580… Akıllı durak sayısı 2020 yılını değerlendirirken 200… 5 yıl sonra planlanan bin! 8’de 1’i! Artan durakları saymıyorum. İzmir koşullarında yaz aylarının ne kadar sıcak olduğunu biliyorsunuz, klimalı 5 durak planlamışız. Şu an elimizde yok. Bisiklet meselesi… Sayın başkan ilk başkan olduğunda kendine vizyon belirlemişti, ‘İzmir’i bisikletle barışık bir kent yapacağım’ demişti. Çok merak ediyorum kaç kilometre ya da metre kullandı? Keşke İzmirliler sizin kadar şanslı olsa da araçlarının arkasında bisiklet aparatı olsa… Bizim ESHOT noktasında doğru teşhisleri koyarak, doğru adımlar atarak hala ana unsur olan taşımacılıkta ESHOT’u ayağa kaldırmamız gerekiyor” açıklamasını yaptı. 

CHP’DEN AK PARTİ’YE: İLAÇLAR SİZDE, HASTA EDEN SİZSİNİZ!
Plan Bütçe Komisyonu Başkanı Cumhuriyet Halk Partili (CHP) Yeşim Tekoğlu, “Evet İzmir’i demir ağlarla örmesek de demokrasiyle, insan haklarıyla örüyoruz. Biz zam için yaygara yapamıyoruz, sizin elektrik ve girdilere yaptığınız zamlar, ‘biz yaptık’ anlayışıyla yapılıyor. Hasta doktor konusunda ise; ilaçlar sizde, hasta eden sizsiniz. İlaçlar, elektrik, girdiler pahalı! Giderlerimizin yüzde 85’i personel giderleridir. Öneriniz işçiler asgari ücretle mi çalıştırılmalı? SGK ve vergiler azaltılırsa giderlerimiz azalacaktır. ESHOT’un bütçesi ve performans programı 2020-2024 stratejik planında yer alan misyona uygun şekilde hazırlanmıştır. Kent ulaşımını güçlendirmek istiyoruz. 76 yıllık hizmet çınarı olan ESHOT toplumun tüm kesimlerini gözeterek, doğaya duyarlı, konforlu, erişilebilir bir şekilde bin 536 adet otobüsüyle hizmetini sürdürmektedir. Trafikte araç sayısı her geçen gün artarken yenilebilir enerji kaynakları tükenmektedir. En önemli küresel tehdit olan iklim değişikliği oluşmaktadır. Kent içi ulaşım enerji tüketiminde önemli bir yere aittir. Gelecek nesillere daha temiz bir dünya bırakmak için ESHOT’a çevre dostu araçların alıyoruz. Bisiklet gibi araçların toplu taşıma ile entegrasyonunu yapacağız” ifadelerini kullandı. 

BÜTÇE GERÇEKÇİ VE GÖSTERİŞTEN UZAKTIR
Tahmini rakamlar üzerinden konuşan Tekoğlu, “2020 yılı gider bütçesi 1 milyar 444 milyon, gelir bütçesi 1 milyar 42 milyon, finansman gideri 402 milyon 460 bin TL’dir. Muhtarlara kart vermeyelim mi? Çocukları anneleriyle birlikte göndermeyelim mi? ESHOT’un gelir bilet satışlarından oluşuyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi maliyeti yüksek olan lastik tekerlekli sistemden raylı sisteme öncelik vermektedir. Halkımızdan büyük takdir toplayan ve 12 yıldır uygulanan ve hiçbir yerde olmayan 90 dakika içinde ikinci ve diğer binişlerin hepsinde tek ücret tarifesi var. Tüm İzmir’de bu uygulama vardır.  Halk taşıt uygulamamız da sistemde. Halkımız tam giderek yarım ücret ödemektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi 2020 yılında da sübvanse ederek doğrudan ESHOT’a dolaylı olarak hemşerilerimize kaktı sağlamaya devam edecektir. Geçen yıla göre yüzde 34.03 oranında artış olmuştur. Bütçe gerçekçi ve gösterişten uzaktır” dedi. 

KİTAPÇIKLARDA ERDOĞAN’IN FOTOĞRAFI NİYE YOK?
AK Partili Meclis Üyesi Hüsnü Boztepe, “Biz burada sıkıntıları da, yapılması gerekenleri de söylüyoruz. Sanki AK Partili belediyeler ÖTV’yi daha az CHP’li belediyeler daha fazla ödüyor gibi konuşuluyor. Bunu devamlı olarak dile getirmenin anlamı yok. 90 dakikanın hiçbir yerde olmadığı söylendi. Hayır var kademeler var, hemen hemen aynısına geliyor. Ulaşım saatleriyle ilgili öneride bulunduk, önümüzdeki mecliste bir daha verelim. 17:00’te işten çıkan insanlar 1 TL 25 kuruş az verebilmek için bekliyor. ‘Vatandaş müşteri değil’ dediniz. Ama İZSU’da vatandaşı tam anlamıyla müşteri gibi görüyorsunuz. ESHOT’ta 2019’da aldığımız hiçbir araç yok. Genelde iyi alınan otobüsler hep iyi semtlere veriliyor ama gecekondu semtlerinde bu yeni otobüsler hiç olmamıştır. Bunu siz yapıyorsunuz demiyoruz, yıllardan beri böyledir. 2019’da 71 kapalı durak yapmışız. Kitapçıklarda önceden cumhurbaşkanı, vali, içişleri bakanını fotoğrafları olurdu. Sayın Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanı olduktan sonra fotoğraflar kalktı. Abdullah Gül zamanında da kalkmıştı. Şimdi cumhurbaşkanı fotoğrafı koymaktan neden vazgeçildi? Bilmiyorum! ESHOT’ta çok ciddi bir personel var. Asgari ücretle çalıştıralım, çıkaralım demiyoruz, başka yerlere kaydırabiliriz.  Bütçemiz hayırlı olsun ama Türkiye’den yüksek ulaşım İzmir’de… Bunun lamı cimi yok!” ifadelerini kullandı. 

MİLLETVEKİLİ OL, GİT MECLİSTE KONUŞ MÜBAREK!
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Grup Başkan Vekili Selahattin Şahin ise, “Bugün burada ESHOT’u konuştuk. ESHOT Allah’a şükür hizmet ediyor. Ama daha iyi nasıl olabilir? İktidar zam yaptı diyorlar. Burayı konuş. Tamam, bunlar bilinen şeyler. Bir dahaki seçimde milletvekili ol, git mecliste konuş mübarek! Ben milletvekili adayıydım dolaşırken şoför arkadaşlar ‘kaza yapılınca biz ödüyoruz’ diyorlar. Bu doğru değil ki! Kaza olmaz diye bir şey yok. Burada daha iyiye nasıl gidebiliriz? Bunları ele almak lazım. Birbirimizin partisiyle ilgili bir şey söylemek… Tamam söyleyebiliriz ama esas konuları ele almak lazım. Raylı sistem geç kalınmış bir olay. Buna hükümetin de desteği olabilir. Ülkemizi yöneten parti ile İzmir’i yöneten parti arasında sen-ben kavgası olmadan, daha ne yapabiliriz? Oradan biri konuşuyor, ‘siz şunu yaptınız’ diyor. Yapıcı olmamız gerekiyor. İzmir ve İzmirli için bunlar çok önemli” dedi.  

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ESHOT’UN BABASIDIR!
Gaziemir Belediye Başkanı CHP’li Halil Arda, “Özgür Bey kendisi gelirlerin arttırılamayacağını söyledi. Giderleri ne yapacağız? Personellerin insan hayatına yakışır şekilde yaşaması için maaş veriyoruz. Burada iş nasıl oluyor? Büyükşehir Belediyesi’nin babalığıyla. Evet, İzmir büyükşehir Belediyesi ESHOT’un babasıdır. Ben ESHOT yetkililerinin ve çalışanlarının emek vererek birikimle çalıştıklarını düşünüyorum” açıklamasında bulundu. 

DAHA TASARRUF EDİCİ ÇALIŞMALAR YAPARSAK İYİ SONUÇ ALIRIZ
İYİ Parti Grup Başkan Vekili Kemal Sevin, “Meclis üyeleri yapıcı, yol gösterici önerilerde bulundu. ESHOT’un insanımıza hizmet eden anlayışı var. Harcama dinamiklerinde daha tasarruf edici hamlelere başvurursak daha iyi sonuç alırız” dedi. 

400 ELEKTRİKLİ OTOBÜS ALIMI İÇİN HÜKÜMET ONAY VERDİ
Büyükşehir Belediye Başkanı Soyer de yaptığı konuşmada, “Muhalefetten çok değerli öneriler geldi. Tasarruf ve denizin daha fazla kullanılmasıyla ilgili öneriler geldi. Bunların hepsini değerlendireceğiz ve faydalanacağız. 9 farklı marka araç olduğu yönünde eleştiriler geldi. İhale süreçlerinden dolayı çok müdahale edemiyoruz. Bizim de istemediğimiz bir şey. Gönül ister hepsi aynı marka olsun. İrade koymadığımız bir tablo çıkıyor. Elektrikli otobüslerle ilgili Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanmış alımımız var. 400 araç alımıyla ilgili bir tablo… 400 elektrikli otobüs alınması hükümet tarafından onay almış durumda. Çağın gereklerine göre evirilmesi meselesi üzerinde durulması gereken bir şey. Hakikaten titiz bir çalışma yürütmemiz lazım. Büyükşehir hep mi bunu finanse edecek? Türkiye’nin belki de en ciddi ihtiyaçlarından biri yerel yönetim paketi. Biz şu an kamuyuz, saatlerdir tartışıyoruz. İZSU’da da yaptık. Biz aslında iyi bir şey yapıyoruz, memlekete hizmet etmek istiyoruz ama paramız yok. Biz ticaret erbabı değiliz ki! Yerel yönetim mevzuatının bizim yaptığımız görevler için değiştirilmesidir. ÖTV’nin indirilmesi, yetki ve kaynakların arttırılması lazım. Bu tür baskıların ortadan kalkması lazım. Çok köklü bir yerel yönetim reformuna bu memleketin ihtiyacı var” açıklamasını yaptı. 

BABASIYLA ANISINI ANLATTI
Oturum sonunda oylama öncesinde babasıyla olan bir anısını da anlatan Soyer, “11 yaşlarındaydım. Güzelyalı’da oturuyorduk. Mehmet Akif Ersoy ilkokuluna gidiyordum. Troleybüse babamla beraber binerdik. Babam şoförle her seferinde selamlaşırdı. Hayatımda babamdan sonra tanıdığım en kallavi insan o şofördü. ‘Acaba ileride şoför olur muyum?’ derdim. Gözüm yemedi, ‘koca şeyi ben nasıl kullanayım?’ dedim. Allah rahmet eylesin, o şoför kalıcı bir iz bırakmıştır benim hayatımda. Şimdi de ESHOT’un şoförlerinin önemli bir görev yaptığını biliyorum. Allah’tan kolaylık diyorum. Tüm bürokrat ve şoför arkadaşlarımı kutluyorum. Çok kutsal bir görev yapıyorlar. Bu kadar canı taşımak büyük özen gerektiriyor. İzmir’de diğer illere göre daha temiz bir sicilimiz var” dedi.