Bornova'da dikkat çeken tarih ve kültür turizmi

Farklı kültürlerin doğduğu ve yaşatıldığı sayısız uygarlıkların beşiği olan, tarihi 8500 yıl öncesine dayanan İlyada ve Odyssea destanlarının yazarı dünyaca ünlü ozan Homeros’un da yaşadığına inanılan Bornova artık turizmde de söz sahibi oluyor. Bornova Belediyesi’nin turizmi arttırmaya yönelik olarak yaptığı çalışmalarla daha fazla vatandaşa ulaşılırken, düzenlenen kent turları ve Bornova tarih anlatımları ile de ilçenin geçmişi ve doğal güzellikleri tanıtılıyor. Dünyaca ünlü Conde Nast Traveller Dergisi önceki yıl Bornova’yı dünyada dikkat çeken yerler arasında saydı 4 sayfa ayırarak okuyucularına tanıttı.

Bornova Belediyesi’nin sosyal sorumluluk projesi olarak hayata geçirdiği ve 2014 yılından bu yana binlerce kişiye Bornova’nın tarihinin anlatıldığı ücretsiz turların yanısıra profesyonel rehberli tur kafilelerinin de ilgi gösterdiği ilçeye gelenler tarihe yolculuk yapıyor. Özellikle spor alanında bir çok ilkin yaşandığı kent olan Bornova’nın zengin turizm potansiyelinin İzmir ve tüm Türkiye’ye duyrulması amacıyla yapılan çalışmalar da devam ediyor. 
8.500 YILLIK TARİH 
İzmir’in tarihinin 8.500 yıl önce Bornova’da  başladığını kanıtlayan Yeşilova Höyüğü kazı alanı ve 2014 yılında hizmete açılan Yeşilova Höyüğü Ziyaretçi Merkezi vatandaşlardan büyük ilgi görüyor. Kazılardan çıkan arkeolojik eserlerin bulunduğu Yeşilova Höyüğü’nün yanıbaşındaki Ziyaretçi Merkezi İzmir’in turizm potansiyeline de katkı sağlıyor. Bornova Belediyesi, Ege Üniversitesi ve Kültür Bakanlığı’nın desteğiyle hayata geçirilen proje, Türkiye’de kazı alanı ve ziyaretçi merkezinin bir arada bulunduğu ilk tarihi merkez olma özelliğine de sahip.

İçerisinde kazı evi, kazı alanları, sergi salonları, eğitim alanları, kafetarya ve neolitik köy gibi alanlardan oluşan Ziyaretçi Merkezi, randevu sistemi ile çalışıyor. Gelen gruplar uzmanlar tarafından gezdirilerek bilgilendirilirken, o dönemlerin yaşam tarzı da deneysel bir sunumla misafirlere anlatılıyor. Kazılarda elde edilen yaşam biçimlerine ait bilgiler doğrultusunda hazırlanan Neolitik Köy’de ziyaretçiler zaman yolculuğuna çıkarıyor. 

LEVANTEN EVLERİ VE HİKAYELERİ
İlçede 1800’lü yıllardan kalma 30 civarı Levanten Köşkleri bulunuyor. Aslına sadık kalarak yenilenen evler Bornova’nın merkezinde bulunuyor. Atatürk’ün silah arkadaşları ile birlikte önemli kararlar aldığı karargahı olan  Steinbuchel Köşkü, Kent Arşivi ve Müzezi olarak hizmet veren Dramalılar Köşkü, Atatürk Kitaplığı olan Belhomme Köşkü, Dünya’nın en büyük üç kağıt ve kitap sanatları müzesinden biri olan Balliam Köşkü, Arkas Deniz Tarihi Merkezi olarak kullanılan Levantan Köşkü, E.Ü. Etnografiya Müzesi olarak kullanılan Sirkehane Binası, Subay Ordu Evi olarak kullanılan Davy Köşkü, Yeşilköşk olarak bilinen Bardisbanyan Köşkü ve Murat Köşkü görülmesi gereken yerler arasında bulunuyor. Kent  tarihçisi eşliğinde gezilen köşklerde bir zamanlar yaşayanlar ve köşklerin hikayeleri anlatılıyor. 

İLKLERİN KENTİ BORNOVA
Bornova bir çok ilke de ev sahipliği yapıyor. Haziran 1926’da yapılan ilk Atatürk Anıtı dönemin Ziraat Mektebi olan Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimller Fakültesi’nin bahçesinde bulunuyor. Türkiye’de oynanan ilk futbol maçı ise şu an Yavuz Selim Ortaokulu’nun yan tarafında 1877 yılında İngiliz Levanten aileler tarından oynanmış. 
Bornova Belediysi geçtiğimiz yıl futbolun Anadolu topraklarında ilk oynandığı noktayı futbolcu heykeli ile süsledi. İlçeyi gezenler bu noktaya da uğrayarak dönemin futbolcularını temsil eden heykeli göreniliyor. Ayrıca  1895’te ilk bisiklet yarışları ve atletizm müsabakaları yine Bornova’da yapılırken, 1905 yılında da Anadolu’nun ilk Golf Kulübü burada kurulmuş.İlklerin kenti olan Bornova’da düzenlenen turlar sayesinde vatandaşlar bu konularda da bilgilendiriliyor. 
ATA ANI EVİ İLE KURTULUŞ YILLARI YAŞATILIYOR
Atatürk’ün 9 Eylül 1922’de İzmir’in kurtuluşu öncesi kente ilk kez baktığı nokta olan Belkahve’de hayata geçirilen Ata Anı Evi bulunuyor. Bornova Belediyesi’nce tarihe yakışır şekilde yenilenerek 9 Eylül 2016 tarihinde hizmete açılan Ata Anı Evi’ni ziyaret edenler tarihe yolculuk yapıyor. Açıldığı günden bu yana ziyaretçi akınına uğrayan ve en çok çocukların ilgi gösterdiği mekanda dönemin ruhu yaşatılıyor. Türk Süvari Birlikleri’nin İzmir’e girişi sırasında dikilen Kuvvay-i Milliye dönemi Türk Bayrağı, dürbünü, kalpağı ile Türk subay kılıcı, süngüleri, tüfeği, mermiler ve yine Türk askerlerine ait kütüklük ve harita çantası gibi işgal yıllarına ait eserler bulunuyor. Ayrıca Yunan askerlerine ait malzemeler de sergileniyor. 

İstiklal Mücadelesi’ni ve Atatürk’ü anlatan pek çok yazılı eser ve resim ile telgraf yazılarının da bulunduğu mekanda kitaplığın arkasında da gizli bir bölüm yer alıyor. Bu bölümde ise  döneme ait kahve fincanları ile gramofon, savaş planları, Sevr Anlaşması’nın ilk haritası, istiklal madalyaları, döneme ait şamdan telefon ve daktilo ile ilk baskı “Nutuk” kitabı yer alıyor. 

ÖNEMLİ BİR TARİHİ BELGE, TAŞ KİTABE 
Ayrıca ziyaretçilere duygusal anlar yaşatan bilgilendirici videolar ve belgesellerin de izlenebildiği mekan, çok önemli bir tarihi belgeyi daha barındırıyor. Vali Kazım Dirik’in 1926 ile 1928 yılları arasında Belkahve’de bulunan çeşmenin alınlığına koydurduğu taş kitabe de büyük ilgi görüyor. Bir süre önce Kavaklıdere Mahallesi Camisi’nin bahçesinde bulunan kitabe üzerinde eski Arap harfleriyle “Vatanın ruhu büyük Gazi. Düşman ordusunu denize atarken bu çeşmenin bulunduğu Belkahve’den İzmir ve denizi temaşa buyurmuşlardır” yazıyor. 

BORNOVA ANI EVİ
Bornova Anı Evi Bornova Belediyesi’nin tarihi, kültürel ve sosyal amaçlı etkinliklerine ev sahipliği yapıyor. 1800 lü yılların ortalarında Bornovalı bir rum aile tarafından yaptırılan ve 1920’li yıllar Türklerin kullanımına geçen 2015 yılında da bornova Beledieyesi tarafından restore edilen bina da kentin tarihine ilişkin fotoğraflar ve yazılı eserler yer alıyor. Bornova’nın geçmişi ile ilgili arşiv ve sözlü tarih çalışmalarının yapıldığı 1 Sokakta bulunan tarihi mekanda aynı zamanda kent gezilerinin de başlangıç noktası oluyor. 
HOMEROS VADİSİ 
M.Ö. 8. yüzyılda İzmir’de yaşadığı sanılan Homeros, Yunan duygu ve düşüncesinin ilk ürünleri olan İlyada ve Odysseia adlı destanların derleyicisidir. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Bornova’da hayata geçirdiği Homeros Vadisi, adını ünlü yazardan almıştır. Mitolojik bir efsaneye göre Homeros, vadideki mağarada yaşamıştır. Bornova Çayı’nın aşağı kısmında bir mağara ve kaya kitlesinin bulunduğu alanda yaşadığı varsayılan ozan Homeros’un adı vadiye konulmuştur. Doğanın yapısını bozmadan, İzmir’e özgü endemik bitki türlerinin de kullanıldığı, kentin ekolojik yapısına katkı sağlayan 500 bin metrekarelik Homeros Vadisi; kentin yoğun yaşamından uzaklaşmak isteyenler için doğal zenginlik haline gelmiştir.