Bilimsel bakış: Türkiye’de turizm ucuza gidiyor

İZMİR - İçöz, geçtiğimiz yıl 33 milyon 827 bin yabancı turisti ağırlayan Türkiye’nin kişi başına harcamada dünya ortalaması ile oluşan negatif fark nedeniyle yıllık 10 milyar dolara yaklaşan bir gelir kaybı yaşadığının tahmin edildiğini söyledi.     
 
YENİ TURİZM TÜRLERİNE GEÇİLMELİ
Son 10 yılda turist sayısında yaşanan hızlı artışa rağmen Türkiye’nin geçtiğimiz yıl dünya turizm gelirlerinde ancak 12’inci sırada yer alabildiğini belirten Yaşar Üniversitesi İİBF öğretim üyesi Prof. Dr. Orhan İçöz, Türkiye’de artık yeni ve daha yüksek harcama gerektiren turizm türlerine geçilmesi gerektiğini söyledi. İçöz, şu tespitlerde bulundu:
 
NEREDEN NEREYE
“Son 30 yılık süreç içinde Türkiye turizmi sayısal veriler açısından dünya ortalamasının çok üzerine çıktı. 1980’li yılların başında 1 milyon kişinin altındaki rakamlarla telaffuz edilen yabancı ziyaretçi sayısı 1985 yılında 1 milyonun, 2000 yılında da 10 milyonun üzerine çıktı. Yine 1980’de yabancı turistlerden elde edilen gelir 327 milyon dolar iken 2013 yılında bu rakam 25.3 milyar dolar seviyesine kadar yükseldi. Ancak Dünya Turizm Örgütü verilerine göre dünya genelinde turizmden elde edilen kişi başına ortalama gelir 1066 dolar. Türkiye’de ise yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir geçtiğimiz yıl 749 dolar iken bu yıl ise 794 dolar seviyelerinde. Dünya ortalamasını yakalamak için Türkiye, turizmde hızla bir dönüşüm sürecine girmeli ve harcama düzeyi yüksek ancak çevreye verdiği zarar ve maliyetleri nispeten düşük olan turizm türlerine yönelmeli.”
 


BİZDE OLAN HERKESTE VAR
Türkiye’nin yıllardır kitle turizmi ürünü olan ‘her şey dahil konaklama’ sistemini pazarladığını belirten Prof. Dr. Orhan İçöz, Türkiye’nin turizmde neden ucuza gittiğini şöyle açıkladı:
 
“Türkiye’de oda fiyatları ortalama 90-100 Euro’ya olarak satılırken, 1 haftalık paket turlar 300-600 euro arası fiyatlara satılmakta. Akdeniz kıyılarındaki ülkelerarası rekabet nedeni ile kitle turizminde yüksek fiyata tatil satılması zor. Çünkü kitle turizmi ürünü olan kıyı şeridinde ‘deniz, güneş, şezlong, akşam eğlencesi’ ve ‘her şey dahil konaklama’ ürününü Akdeniz’e kıyısı olan çok sayıda ülke satmakta. Ayrıca kitle turizminin uzun vadede yarattığı çevre tahribatının ülke ekonomilerine ve toplumlarına büyük maliyetler oluşturduğu uzun süreden beri uzmanlarca tartışılmakta. Sonuç olarak kitle turizminden yüksek gelir elde etmek zor.”
 
ÖZEL TURİZM TÜRLERİNE YÖNELMELİ
İçöz, turizmde toplam geliri artıracak ise şu önerilerde bulundu:
 
“Türkiye turizmde fazla zaman kaybetmeden bir dönüşüm sürecine girmeli ve harcama düzeyi yüksek ancak çevreye verdiği zarar ve maliyetler nispeten düşük olan özel turizm türlerine yönelmeli. Kastedilen özel turizm türleri ise oldukça geniş bir yelpazeye yayılmakta. Örneğin büyük kentler ve benzeri merkezlerde kongre, sergi ve toplantı turizmi; kırsal alanlarda kırsal turizm; sağlık merkezlerinin yoğunlaştığı bölgelerde sağlık turizmi, tıp turizmi ve termal turizme yönelmeli. Ayrıca kentsel ve tarihsel çekiciliklerin bir kombinasyonu ile oluşan ve belirli liman kentlerinde mümkün olabilecek kurvaziyer turizm, yat turizmi ve deniz sporları turizmi gibi turizm türleri çoğunlukla kişiye ya da küçük gruplara özgü kaliteli hizmet anlayışı ile gelir düzeyi yüksek insanların katılabileceği turizm türleri olduğu için hem ülkeye daha fazla gelir kazandıracak, hem de toplumsal maliyeti düşük turizm türleridir. Bütün bu turizm türlerini geliştirmek konusunda yatırımlar ve hizmet sağlayıcıları özel uzmanlık gerektirdiği için bu konuda özel bir yatırım ve sektörel eğitim hamlesi gerekli. Zaten Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 2023 stratejik hedefinde de bu turizm türlerine yer verilmiştir.”
 
İZMİR SAĞLIK TURİZMİNE YÖNELMELİ
 
İzmir'e yılın ilk yarısında gelen turist sayısının bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 4,5 oranında gerilediğini de hatırlatan Prof.Dr. İçöz kentin sağlık ve termal turizmi potansiyelini değerlendirmesi gerektiğini söyledi. İçöz, “Fizik tedavi için termal tedavi tesislerini kullanan yabancı turistler aylık olarak ortalama 3000-4000 dolar ödüyorlar. Yine diş tedavileri için ülkemizi tercih eden yabancı turistler aldığı tedaviye karşılık 3000-4000 Euro ödeyerek ülkemize döviz girişini sağlıyorlar. Türkiye’nin sağlık turizmi geliri 1,5 milyar dolar civarında. Bu rakam İzmir’in de katkısıyla daha da artabilir” dedi. İçöz ayrıca İzmir’in turizm ürününün önemli ölçüde tarih, sağlık, termal, kongre ve kruvaziyer turizmine dayanması gerektiğini de belirtti.
 
2013 RAKAMLARINA GÖRE ÜLKELER TURİZMDEN NE KADAR GELİR ELDE ETTİ?
Almanya, İngiltere ve Tayland’a Türkiye’ye göre daha az yabancı turist geliyor ancak Türkiye’ye göre daha fazla gelir elde ediyorlar.
 
ÜLKE - TURİST SAYISI(milyon kişi) -  GELİR(milyar dolar)
 
ABD -  69,8 milyon kişi -  139,6 milyar dolar
 
Fransa – 84,7 milyon kişi – 56,1 milyar dolar
 
İspanya- 60,7 milyon kişi- 60,4 milyar dolar
 
Çin – 55,7 milyon kişi – 51,7 milyar dolar
 
İtalya – 47,7 milyon kişi- 43,9 milyar dolar
 
Almanya- 31,5 milyon kişi- 41,2 milyar dolar
 
İngiltere – 31,2 milyon kişi- 40,6 milyar dolar
 
Tayland- 26,5 milyon kişi – 42,1 milyar dolar
 
2013 ve 2014 RAKAMLARINA GÖRE TÜRKİYE TURİZMDEN NE KADAR GELİR ELDE ETTİ?
2013 yılında Türkiye’ye gelen 33milyon 827 bin 474 yabancı ziyaretçiden 25,3 milyar dolar gelir elde edildi. 5 milyon 398 bin 752 gurbetçi vatandaşın Türkiye ziyaretinden ise 6,7 milyar dolar gelir elde edildi. Gurbetçi vatandaşların ortalama harcaması 1252 dolar olarak belirlendi. 
 
2014 yılında Türkiye’ye gelen 14 milyon 66 bin 840 yabancı ziyaretçiden 11,1 milyar dolar gelir elde edildi. 1 milyon 966 bin 19 gurbetçi vatandaşın Türkiye ziyaretinden ise 2,5 milyar dolar gelir elde edildi. Gurbetçi vatandaşların ortalama harcaması 1280 dolar olarak belirlendi.