Belediye kanunu değişiyor: İşte öne çıkan maddeler!

EGEDESONSÖZ- Cumhurbaşkanlığı talimatıyla değiştirilmesi çalışmalarına başlanan yeni belediye kanunun taslak metni ortaya çıktı. AK Parti’nin önerisi diğer partilerin de değerlendirmeleriyle şekillenen yerel yönetimler yasa tasarısına belediye birlikleri de görüş ve önerilerde bulunmuştu.

Büyükşehir, il ve ilçe belediyelerinin ana çalışma sistemini sağlayan 5393 sayılı yasada yapılacak değişikliğin taslak metninde birçok madde yer alıyor.

Düzenlemede; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 40. Maddesine ekleme yapıldı.  Eklemeye göre, “Yangın sigortası adı altında düzenlenmeyen sigortalarda yangın riskine isabet eden primler de verginin konusuna dâhildir” ibaresi getirildi. Buna göre belediyeler yangın vergisi alabilecek.

Belediyelerin yol yapımları ve yol katılım bedelleri üzerinden vatandaştan tahsil ettiği ücretler için de düzenleme yapıldı. Aynı kanunun 90. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yol Harcamalarına Katılma Payı, bu hizmetin yapıldığı yollardan faydalanan, Su Tesisleri İle Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Payları ise” ibaresi “Su Tesisleri İle Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Payları,” şeklinde değiştirildi.

Kanunun 96. Maddesine ise, “Bu kanunda en az ve en çok miktarları gösterilen vergi ve harçların tarifelerini mahallin çeşitli semtleri arasındaki sosyal ve ekonomik farklılıklar göz önünde tutularak ilgili belediye meclisleri tayin ve tespit eder. Kanunda en az ve en çok miktarları gösterilen vergi ve harç tutarları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Bu şekilde hesaplanan miktar ve tutarların, virgülden sonraki iki hanesi dikkate alınarak uygulanır. Cumhurbaşkanı, bu Kanunda uygulanmakta olan veya yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle belirlenmiş en az ve en çok miktarları gösterilen vergi ve harç tutarlarını birlikte veya ayrı ayrı yahut her bir vergi ve harçla ilgili tarife tutarlarını on katına kadar artırmaya veya kanuni hadlere kadar indirmeye; nispi vergi ve harç tarifelerini ise bir katına kadar artırmaya veya yarıya kadar indirmeye yetkilidir” denildi.

EK GELİR OLACAK
Kanuna “yol ve trafik katkı payı” diye yeni bir madde eklenirken, “Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu uyarınca tahakkuk eden Motorlu Taşıtlar Vergisinin %10’u oranında, belediyelerin ulaşım, trafik alt ve üst yapı hizmetlerinde kullanılmak üzere Yol ve Trafik Katkı Payı tahakkuk ettirilir ve Hazine ve Maliye Bakanlığınca motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte tahsil edilir.  Büyükşehir olan illerden toplanan bu paylar havuza alınarak %40’ının %90’ı nüfus ve %10’u yüzölçümü kriterleri esas alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından büyükşehir olan illerdeki büyükşehir belediyelerine tahsili takip eden ayın sonuna kadar gönderilir. Kalan %60’lık pay aynı süre içinde %90’ı nüfus ve %10’u yüzölçümü kriterleri esas alınarak büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine en geç on beş gün içinde dağıtılmak üzere İller Bankasına aktarılır. Diğer illerde toplanan paylar, her bir il için o ildeki belediyelerin nüfuslarına göre dağıtılmak üzere aktarımın yapıldığı ayın sonuna kadar İller Bankasına gönderilir. İller Bankası bu payları en geç on beş gün içinde ilgili belediyelere gönderir. Cumhurbaşkanı birinci fıkrada yer alan oranı yüzde bire kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya yetkilidir” ibaresine yer verildi.

ŞİRKET BAĞIŞI KALDIRILDI
Yapılan düzenlemede şirket kurulumları ve şirketlerde görev alınma konusuna da yer verildi. Belediyelerin şirket kurulmasında kullanılan son yıllardaki “bağış alma” yöntemi kaldırılıyor. Buna göre, dışarıda özel şahıslar tarafından kurulacak şirketler meclis kararıyla da olsa belediye bünyesine alınamayacak. Kanunda bu düzenleme şu şekilde yer aldı:

“Mahalli idareler, bunların bağlı kuruluşları ve bu idarelerin üyesi oldukları birlikler ile bunlar tarafından kurulan şirketler ile bunların doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketlerin yeni şirket kurması Cumhurbaşkanının; kooperatif kurması, yarısından fazla hissesine sahip olduğu kooperatiflerin yeni şirket veya kooperatif kurması, mevcut veya kurulacak şirketlere veya kooperatiflere sermaye katılımında bulunulması, bedelsiz devir yoluyla olanlar da dâhil olmak üzere her türlü hisse, şirket veya kooperatif edinimi ya da ortak olunması il özel idareleri ve üyelerinin tamamı il özel idarelerinden ve köylerden oluşan mahalli idare birlikleri için İçişleri Bakanlığının, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile belediyelerin üyesi olduğu mahalli idare birlikleri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının iznine tabidir”

Düzenleme, meclis üyelerinden oluşan Denetim Komisyonu görevlendirilmesi konusuna “Komisyon belediye birimleri ve bağlı kuruluşlarından her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilir. Buna yüzde 50’nin üzerinde hisseye sahip olduğu kuruluşlar da dahildir” eklemesi yaptı. Ayrıca, meclis üyelerinden seçilen belediye başkan yardımcısının denetim komisyonunda görev alamayacağı karara bağlandı.

FAZLA BORÇLANANA İDARİ PARA CEZASI GELİYOR
Düzenlemede borçlanmayla ilgili de karar bulunuyor. Buna göre, “Sayıştay tarafından yapılacak mali denetimlerde birinci fıkra hükümlerine aykırı olarak kanuni haddinden fazla borçlanma yapıldığının tespiti halinde sorumluluğu bulunan belediye başkanı ile kararı veren belediye meclisi üyelerinin her biri hakkında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kanuni haddi aşan miktarın %10’u oranında idari para cezası verilir” denildi.

YAKINLARA GÖREVİN TANIMI DEĞİŞTİ
Yasadaki değişiklikte belediye başkanı ve başkanın akrabalarının belediyede çalışmasıyla ilgili de karar bulunuyor. Düzenlemede bu kısım, “Belediye başkanı, göreve başladıktan sonra, eş ve dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dâhil) kan ve sıhri hısımlarını, merkezi yerleştirme yoluyla yapılacak atamalar hariç olmak üzere, belediyede, bağlı kuruluşlarında veya belediye şirketlerinde herhangi bir kadro, pozisyon veya statüde istihdam edemez, göreve geldiği tarihte çalışmakta olanları yönetici statüsündeki görevlere getiremez.  Belediye başkanı ve meclis üyeleri birden fazla belediye şirketinde görev almaları halinde yalnızca birinden ücret alabilir. Birinci ve ikinci fıkralara aykırı davranış sebebiyle oluşacak kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren hesaplanacak kanunî faiziyle birlikte belediye başkanı veya ilgili belediye meclis üyesinden tahsil edilir” ifadeleriyle tarif edildi.

TEK BAŞINA SORUMLUDUR
Öte yandan Büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasında karışıklığa neden olan atık, moloz toplama, haşere ilaçlama konuları ise şu şekilde netleştirildi:

“Büyükşehir ilçe belediyeleri, yukarıdaki fıkrada sayılan görev ve yetkilere ilave olarak, bu maddenin birinci fıkrasında büyükşehir belediyelerine verilmiş olan görevlerden ve yetkilerden (g) bendinde sayılan “yolların temizliği” ile “meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek” görevlerinden ve yetkilerinden; (i) bendinde sayılan “inşaat malzemeleri, hurda depolama alanları ve satış yerlerini, hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirleri almak” ile “haşere ve vektör ile mücadele ve ilaçlama hizmetlerini yürütmek” görevlerinden ve yetkilerinden; (l), (s), (t) bentlerinde sayılan görevlerden ve yetkilerden; (k) bendinde sayılan “zabıta hizmetlerini yerine getirme” görevinden ve yetkisinden bulunduğu ilçe sınırları içinde tek başına sorumludur. Ad verme ve numarataj hizmetleri il düzeyinde bütünlük sağlanacak şekilde büyükşehir belediyelerince belirlenecek esaslar çerçevesinde yürütülür”

ATIK SU VERGİSİ KALKIYOR!
Düzenlemede, ilçe belediyelerinin iller bankası gelirlerinden sonra en önemli gelir payı olan “katı atık” bedelleri ile ilgili de düzenleme yapılacak. 2872 sayılı Çevre Kanununun 11 inci maddesinin altıncı ve yedinci fıkraları yürürlükten kaldırılacak. Kaldırılan ibarede şu ifadeler yer aldı: “Atıksu altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar, bağlantı sistemlerinin olup olmadığına bakılmaksızın, arıtma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapacağı her türlü yatırım, işletme, bakım, onarım, ıslah ve temizleme harcamalarının tamamına kirlilik yükü ve atıksu miktarı oranında katılmak zorundadırlar. Bu hizmetlerden yararlananlardan, belediye meclisince ve bu maddede sorumluluk verilen diğer idarelerce belirlenecek tarifeye göre atıksu toplama, arıtma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, atıksu ile ilgili hizmetler dışında kullanılamaz”