Asgari ücret desteğinde kriterler değişti

Asgari ücret desteği ilk olarak, asgari ücrete yüzde 30 artış yapılan 2016 yılında başladı. 2016 ve 2017 yıllarında 12 ay olan asgari ücret desteği, 2018’de 9 ay verildi. Geçen yıl eylül ayında asgari ücret desteği sona erdi.

Asgari ücrete bu yıl yüzde 26 oranında artış yapılınca, destek uygulamasına devam kararı alındı. Buna ilişkin kanun önceki hafta TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından Resmi Gazete’de yayımlanacak kanun, 1 Ocak 2019 tarihinden geçerli olmak üzere 12 ay boyunca uygulanacak.

BRÜT ASGARİ ÜCRETİN 1.5 KATI
2016-2018 yıllarında asgari ücret desteğinden yararlanacak işçilerin tespitinde, bir önceki yıl uygulanan brüt asgari ücretin iki katına kadar ücret alan işçiler dikkate alındı. Bu sene, asgari ücretin 1.5 katına kadar ücret alan işçiler için asgari ücret desteği sağlanacak.

Bu yılın ocak ayında asgari ücret almak isteyen işyerinde, geçen yılın aynı ayında 3 bin 60 lira ve altında ücret alan kaç işçi çalıştığına bakılacak. Geçen yıl ocak ayında bu kapsamda on işçi çalıştıran işyeri için bu yıl on işçi üzerinden asgari ücret desteği verilecek.

Eski uygulama devam etseydi, geçen yılın aynı ayında 4 bin 60 liraya kadar ücret alan işçiler için destek sağlanacaktı.

KAPSAM DARALTILDI AMA TUTAR ARTTI
Yapılan bu değişiklikle, asgari ücret desteği verilen işçi sayısı azaldı. Buna karşılık, kişi başına destek tutarı artırıldı. Üç yıl boyunca işçi başına 100 lira olan destek tutarı, toplam işçi sayısı 500’ün altında olan iş yerleri için 150 liraya çıkartıldı. Böylece, örneğin geçen yıl 12 işçi için aylık bin 200 lira destek alan işveren, bu yıl 10 işçi için aylık bin 500 lira destek alacak.
Toplam işçi sayısı 500’ün üzerinde olan işyerlerinde ise işçi başına 150 lira yerine 100 lira destek verilecek.

SENDİKALI İŞYERLERİNE POZİTİF AYRIMCILIK
Sendikasız işyerlerinde asgari ücret desteğinden yararlanılabilecek işçi kriteri asgari ücretin 2 katından 1.5 katına indirilirken, sendikalı işyerlerinde asgari ücretin 3 katı uygulaması aynen devam edecek. Buna göre, sendikalı işyerlerinde bu yılın ocak ayında destek verilecek işçi sayısı belirlenirken, geçen yılın aynı ayında 6 bin 90 liraya kadar ücret alan işçilerin sayısı dikkate alınacak.

Sendikalı işyerlerine pozitif ayrımcılık yapılırken, sendikal örgütlenmenin teşvik edilmesi amaçlanıyor. Bunun yanı sıra sendikalı işyerlerinde toplu iş sözleşmesinden kaynaklı olarak ücretlerin daha yüksek olması da pozitif ayrımcılık uygulamasında önemli bir etken.

Yer altı maden işlerinde en düşük ücret asgari ücretin iki katı olduğu için, bu işyerlerinde, geçen yıl brüt ücreti 8 bin 130 liraya kadar olan işçiler için destek sağlanacak.

13.5 MİLYAR LİRA DESTEK
2018 yılında 9.7 milyon işçi için 9 ay boyunca asgari ücret desteği sağlandı. Toplam ödeme 8.5 milyar lira düzeyinde oldu. Kriterler aynı kalsaydı 2019 yılında 10.6 milyon işçi için 11.1 milyar lira destek sağlanacaktı.

Ancak, 500 işçi kriteri getirilmesi ve destek verilecek işçi ücretlerine asgari ücretin 1.5 katı sınırı konulması dolayısıyla destek kapsamındaki işçi sayısı 9.3 milyon kişiyle sınırlı olacak. Buna karşılık toplam destek tutarı 13.5 milyar liraya ulaşacak. 500 işçi kriteri getirilmeyip, işçi sayısı azaltılmasaydı ödenecek destek tutarı 15.7 milyar lirayı bulacaktı. Yapılan değişiklikle küçük işletmelerin daha çok destek almasına olanak sağlandı. Asgari ücret desteği ödemeleri, 2018 yılında olduğu gibi bu yıl da İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.

İŞÇİ ÇIKARTAN ALAMAYACAK
Bu yıl asgari ücret desteğiyle ilgili kanun maddesine önemli bir ekleme yapıldı. 2019’da destekten yararlanacak işletmelerin işçi sayısının, geçen yıl aylık bazdaki en düşük işçi sayısının altına düşmemesi gerekiyor. Örneğin geçen yıl şubat ayında 7, diğer aylarda 9 işçi çalışmış olan bir işyerinde bu sene 6 işçi çalıştırılıyorsa asgari ücret desteği verilmeyecek.
Bu yıl kurulan şirketler ile daha önce kurulduğu halde geçen yıl hiç işçisi olmayan işyerleri ise bu yıl çalıştırdıkları tüm işçiler için destek alabilecekler.

Asgari ücret desteği, işverenin ödemesi gereken diğer primlerden mahsup ediliyor. İşçiye bir ödeme yapılması söz konusu değil.