Domino etkisi: Karanlık İzmir’den mi başladı?

Elektrikle iş yapan esnaf kepenk indirirken Kocaeli, Denizli, Bursa, Tekirdağ ve Gaziantep’te üretim tesisleri tam anlamıyla durdu. İşçiler evlerine gönderildi. Sektörel bazda en çok zararı ise demir-çelik, otomotiv ve tekstil sektörünün gördüğü belirtilirken Türkiye genelindeki 289 Organize Sanayi Bölgesi’nde fabrikalar çalışmadı.
 
700 MİLYON DOLAR KAYIP
Uzmanlar elektrik kesintisinin ekonomiye verdiği zararı hesaplamanın zor olduğunu belirtirken Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir ilginç bir hesap yaptı. Özdebir, “Türkiye’nin bir yıllık milli gelir üretimi 800 milyar dolar. Bunu 365 güne bölelim (Tatil günlerini çıkarmamız gerekir ama çıkarmayalım), günlük üretimi 2.2 milyar dolar oluyor. Böylece elektrik kesintisi nedeniyle 1 saatte Türkiye’nin yaşadığı üretim kaybı yaklaşık 100 milyon doları buluyor” dedi. Bu hesapla tüm gün yaşanan kayıp ise 700 milyon doları buluyor. Türkiye’de hayatı felç eden elektrik kesintisi, yaşanan ekonomik kaybın parasal büyüklüğünü de gündeme getirdi. Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği (IAEE) Başkanı Gürkan Kumbaroğlu, Türkiye’nin saatlik enerji talebinin 33 milyon kWh olduğunu söyleyerek, “Karşılanmayan enerjinin değeri 6.3 milyon lira ediyor” dedi.
 


ULAŞIM: DİZEL LOKOMOTİF HIZLI TRENİ ÇEKTİ
TCDD Genel Müdürlüğünce, elektrik kesintisi başladığında seferde olan yüksek hızlı 5 trenin dizel elektrikli lokomotiflerle Ankara, Eskişehir, Konya ve Pendik garlarına çekildiği, yolcuların seyahatlerinin otobüslerle sağlandığı bildirildi. İstanbul’da başta metro, Metrobüs ve Marmaray’da uzun süre ulaşım yapılamadı. Trafik ışıkları yanmayınca ulaşımda karmaşa oldu.
 
HASTANELER: AMELİYATLAR ERTELENDİ
Hastanelerde jeneratörler devreye girdi. Ancak onların da arıza yapma ihtimaline karşı ameliyatlar ertelendi, laboratuvardaki tetkikler yapılamadı. Vatandaşlar, eczanelerde ilaç girişi yapılamaması nedeniyle ilaç alamadı. Kesintiler nedeniyle aile hekimleri de soğukta saklanması gereken aşıların derdine düştü.
 
AVM: 50 BİN LİRALIK MAZOT YAKTI
Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü: AVM’lerdeki jeneratörler yeterliydi. Ancak AVM yönetimlerinin hesabı şaştı. Beklentinin üzerinde alınan mazot bütçeleri etkiledi. Dün Türkiye’deki orta ölçekli bir AVM’nin yaktığı mazot 50 bin lirayı buldu.
 
GÜVENLİK: 15 DAKİKALIK ZAFİYET GÜVENLİK
Kesintinin yaşandığı yerlerde kent güvenliği için önem arz eden MOBESE’ler devre dışı kaldı. İnternet bağlanlantılı çalışan birçok kamu kurumunda hizmetler aksadı. Polisin kullandığı kişisel bilgi verisi POLNET de devre dışı kalınca 15 dakika güvenlik boşluğu yaşandı.  Yurtdışına çıkışlar aksadı. Nüfus kayıtlarının tutulduğu MERNİS sistemi devre dışı kaldı.
 
KAMU HİZMETİ: YARGI VE TAPU DURDU
Türkiye genelinde elektrik kesintileri nedeniyle tapu işlemleri durdu. Telekom altyapısını kullanan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne bağlı 20 bölgede tapu işlemlerinin kesintiler nedeniyle yapılamadığı öğrenildi. Arıza nedeniyle Ege ve Akdeniz’deki tapu müdürlüklerinde yoğun olmak üzere Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’nin çalışmadı. Birçok adliyede de yargılamalara ara verildi.
 
TEKSTİL: ZARAR 200 MİLYON DOLAR
Elektrik kesintisi tekstil ve hazırgiyim üretimini de vurdu. Sektörde faliyet gösteren fabrikalarda üretim durdu. İşçiler evlerine gönderildi. Fabrikalar dün tam anlamıyla kapalı kaldı. Sektör temsilcileri tekstil, hazırgiyim ve konfeksiyonda üretim kaybının 200 milyon doları bulduğunu belirtti.
 
OTOMOTİV: 2.500 ARAÇ KAYBI
Elektrik kesintisi nedeniyle otomotiv fabrikalarında üretim 1 vardiya durdu. Bu da günde yaklaşık 5 bin adet aracın üretildiği otomotiv sektöründe 2 bin araçlık kayıp anlamına geliyor. Ayrıca elektrik kesilmeden önce üretim aşamasında olan araçlarda hurda oldu. Böylece toplamda yaklaşık 2 bin 500 adet araç dün elektrik kesintisi nedeniyle üretilemedi. Ford Otosan’ın Genel Müdürü Haydar Yenigün,  “Günde 1000 araç üretiyoruz. Kesinti nedeniyle bir vardiya yani 400 araç kaybımız oldu. Bunlara elektrik kesilmeden üretim aşamasında olan araçları da koyduğumuzda rakam 500’e yaklaşıyor. Diğer taraftan yedek parça üretimi de aynı şekilde durdu” dedi.
 
BANKACILIK: ATM’LER ÇALIŞMADI
Elektrik kesintisi İstanbul’da finans sektörünü de etkiledi. Bankaların genel merkezlerinde jenaratörler çalışırken bazı şubelerde elektrik kesintisi
nedeniyle işlemler yapılamadı. Bazı ATM’lerden para çekemediği gözlendi.
 
MOBİL İLETİŞİM: TELEFONLAR SUSTU
Elektrik kesilmesinin en büyük etkilerinden biri mobil iletişimde yaşandı. Cep telefonları ile şebeke arasında bağlantı kuran baz istasyonlarında elektrik kesilmesinden dolayı jeneratörler devreye girdi. Ancak jeneratörlerin de yakıtının azalmasıyla operatörler, 3G bağlantısını kapatarak 2G üzerinden hizmet vermeye başladı. Yakıtı kalmayan jeneratörlerin bağlı olduğu baz istasyonları ise tamamen kapatıldı. Kırsal kesim başta olmak üzere Türkiye’deki birçok şehirde iletişim durma noktasına geldi.
 
MALİYE VE SGK’DA UZATMA
Maliye Bakanlığı, elektrik kesintileri nedeniyle son ödeme tarihi 31 Mart olan 2014 yılına ait yıllık gelir vergisi beyannamelerinin verilme süresinin, 2 Nisan Perşembe günü mesai saati bitimine kadar uzatıldığını bildirdi. SGK Başkanlığı da prim ve diğer tüm alacakların tahsilat işlemlerinin, elektrik kesintisi nedeniyle, 7 Nisan 2015  günü sonuna kadar uzatıldığını, bildirdi.
 
ÖNCE İZMİR’DEKİ SANTRAL DEVRE DIŞI KALDI
Enerji Bakanlığı yetkilileri, Türkiye’nin neredeyse tamamını etkileyen elektrik kesintisinin neden kaynaklandığına ilişkin ilk bulgulara göre önce İzmir’de bir santralin devre dışı kaldığı, bunun da domino etkisi yarattığını söylediler. Yetkililerinin yaptığı değerlendirmeye göre önce İzmir’de ENKA’nın santraline dışardan bir darbe geldi. Bu darbenin şebekeden geldiği tahmin ediliyor. Ancak arıza kayıtlarına bakılamadığı için net bir tespit yapılamıyor. İlk devre dışı kalan santral bu santral olduğu için de başlangıcın buradan kaynaklandığı tahmin ediliyor.
 
SAAT 19.00’DA İSKELET TAMAMLANDI
TEİAŞ yetkilileri, saat 19.00 itibariyle iskelete yönelik çalışmaların tamamlandığını, ancak çalışmaların tam anlamıyla bitmediğini söylediler. Konuya ilişkin ayrıntılı açıklamanın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız tarafından bugün yapılacağı belirtildi. Bazı yetkililer de İzmir’deki santralin devre dışı kalmasının ardından düşük frekans rölesinin devreye girdiğini söylediler.
 
ENKA: BİZDEN KAYNAKLANMADI
ENKA İzmir Doğalgaz Çevrim Santrali yetkilileri ise dün öğle saatlerinde, “İzmir Santralı’nın çalışmaması nedeniyle oluşan dengesizliğin elektrik sistemini çökerttiği” iddialarının gerçeği yansıtmadığını savundu. Yetkililer, elektrik kesintisinin tesislerinden kaynaklanmadığını kaydetti. Türkiye’de birçok bölgede yaşanan elektrik kesintisine ilişkin Aliağa’daki kurulu İzmir Santralı ile ilişkisinin bulunmadığını savunan yetkililer, “İzmir Santralı’nın çalışmaması nedeniyle oluşan dengesizliğin elektrik sistemini çökerttiği iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır” ifadelerini kullandı.
 
SİBER SALDIRI ZOR
Yetkililer, siber saldırı ihtimalinin zor olduğunu belirtirken, sinyalleri açacak kesicinin olmadığını söylediler. (Hürriyet)