Bilimsel rapor: Körfez’in kumu altın gibi!

“Yüzülebilir Körfez” hedefiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin TCDD ortaklığı ile yürüttüğü “İzmir Körfezi ve Limanı Rehabilitasyon Projesi” kapsamındaki çalışmalarda, Körfez’den çıkan tarama malzemesinde ağır metale rastlanmaması, gözleri bu malzemenin nasıl değerlendirileceğine çevirdi. İZSU Genel Müdürlüğü, Körfez’in kuzeyinde açılacak sirkülasyon kanalından çıkacak tarama malzemesinin “ziraat ve inşaat” alanlarında kullanımını araştırmak amacıyla Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ve Ziraat Fakültesi ile sözleşme imzaladı. Ziraat Fakültesi’nin tamamladığı çalışmanın sonuçları İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkililerini sevindirirken, bir sevindirici haber de Ege Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden geldi.


 
ÇALIŞMALAR 6 AY SÜRDÜ
Körfez’den çıkarılacak tarama malzemesinin inşaat uygulamalarında kullanılabilirliğini araştıran Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri, yaptıkları araştırmalardan olumlu sonuçlar aldı. E.Ü. Mühendislik Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Geoteknik Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Selim Altun, Ulaştırma Bölümü Başkanı Doç. Dr. Perviz Ahmedzade ve Yapı Malzemeleri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kambiz Ramyar başkanlığında üç farklı bölümden 11 kişilik ekiple yürütülen çalışmalar 6 ay sürdü. Bölümün laboratuvarlarında yapılan deneylerle tarama malzemesinin kullanım alanlarına yönelik kapsamlı araştırmalar yapıldı. Araştırma projesi kapsamında hazırlanan sonuç raporunda, malzemenin arazi düzenlemesinde, havza ve çukur dolgularında, arazi iyileştirmesinde, katı atık deponi sahaları üst örtü malzemesi, bent yapımında, yüzey dolgu zemini olarak kullanılabileceği belirtildi. Raporda bu malzemenin kıyı alanlarının rehabilite edilmesinde, plaj alanlarının oluşturulmasında, doğal yaşam adası oluşturmada, karayolu inşaatlarında yol temel malzemesi, ulaştırma alanında ince kum olarak yıkanmaya ihtiyaç olmadan kullanılabileceği belirtildi. Ayrıca çimento ile birleştirilerek hafif betonda; nem oranı, klorür içeriği ve taşıma giderleri sektör şartlarında makul seviyeye çekilirse de ham madde olarak çimento üretiminde de kullanılma potansiyeli olduğu vurgulandı.


 
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANILABİLİR
Araştırma sonuçlarıyla ilgili bilgi veren Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekan Yardımcısı ve İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Selim Altun, Körfez’den çıkacak tarama malzemesinin sağlığa zararlı bir atık olmadığını belirterek, “Kum ve kil içerikli bu malzemenin inşaat sektöründe değerlendirilmesine ilişkin kapsamlı bir çalışma yürüttük. Yaptığımız deneyler sonucunda elde ettiğimiz bilgilerde, bu maddeyi, özellikle geri dolgularda, yeni alanların iyileştirilmesinde tuzlu olarak dahi kullanabileceğimizi gördük. Başka maddelerle iyileştirildiğinde ise belli ölçülere kadar dayandığını keşfettik. Örneğin tuzdan arındırmadan kum olarak çeşitli beton uygulamalarında bu malzemeyi değerlendirebileceğimiz sonucuna vardık. Özellikle Körfez içerisinde yapılacak doğal adada bu malzemenin kullanımının mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Sedde yapımı ve katı atık deponi alanlarında üst örtü malzemesi olarak bu malzemeyi kullanabiliriz. Araştırmalarımızda önemli ölçüde başarılı sonuçlara ulaştık” dedi. 
 
ZİRAAT FAKÜLTESİ TALİP OLDU
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin hazırladığı “İzmir Körfezi Tarama Malzemesinin Tarımsal Amaçlı Kazanımına Yönelik Araştırma Projesi” sonuç raporu da Körfez kumuyla ilgili olumlu sonuçlar verdi.  Üniversite’nin serasında Körfez kumu kullanılarak dikilen sardunya, menekşe ve nergisler kısa sürede çiçeklenince, üniversite de hemen harekete geçti ve Araştırma-Uygulama Çiftliği ile ıslah alanlarında kullanmak üzere körfez kumuna talip oldu.  Ziraat Fakültesi akademisyenleri de Körfez kumunun sulak alan veya deniz içinde ada oluşturulmasında, adanın ağaçlandırılmasında, maden ve taş ocaklarının onarımında, eğimli alanların düzenlenmesinde değerlendirilebileceğini ortaya koydu.
 
ÇED BEKLİYORUZ
Körfez’in güney aksı boyunca açılacak olan navigasyon kanalı ile Körfez’e temiz su girişi artacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Kuzey aksında oluşturulacağı sirkülasyon kanalı da bu bölgedeki akıntı hızlarını artıracak. Su kalitesi ve biyolojik çeşitlilik iyileştirilirken, İzmir Limanı’nın kapasitesi de artacak ve yeni nesil gemilere hizmet vermeye başlayarak ana liman olma statüsüne kavuşacak. ÇED sürecinin tamamlanmasının ardından çalışmalar başlayacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi, giderek sığlaşan İzmir Körfezi’ni kurtarmak, Körfez’de denize girilebilmesini sağlamak amacıyla bu projeye büyük önem veriyor.