İzmir'de pandemiden bu yana kaç işyeri açıldı?

EGEDESONSÖZ- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İzmir İl Müdürü Ekrem Gülcemal, SONSÖZ TV’nin konuğu oldu. Gazeteci Fatih Yapar’ın sorularını yanıtlayan Gülcemal, SGK’nın İzmir özeline dair faaliyetlerini, SGK prim borçlarının yapılandırması sürecini, işyerlerine yapılan denetimleri, pandemi süreci ve sonrasındaki sayısal verileri anlattı.

SGK’nın İzmir’in 23 ilçesinde yapılanmış durumda olduğunu anlatan Gülcemal, eskisi gibi Konak merkeze gelmek gibi bir zorunluluğun olmadığını ve müdürlüklerin olmadığı ilçeleri de boş bırakmayarak buralara mobil araçlarla hizmet verdiklerini anlattı. Gülcemal, SGK İzmir ile ilgili olarak, “2006 yılında SGK kuruldu, 3 kurum tek çatı altında toplantı. İzmir özelinde o yıllarda tek tek müdürlükler varken, şimdi 23 ilçede yapılanmış durumdayız. Eskisi gibi sadece Konak merkeze gelme gibi bir sıkıntı kalmadı. İzmirli vatandaşlarımıza yerinde hizmet vermeye devam ediyoruz. Karaburun’da, Beydağ’da, Kınık’ta müdürlük yok ama buraları da boş bırakmıyoruz, belli günlerde personellerimiz gidiyor, merkez müdürlüklerinde veya mobil araçlarla hizmet veriyorlar. Yerinde vatandaşımızın talebini alıyoruz, verebileceğimiz bilgileri veriyoruz. Kurum artık tek bir noktada değil, herkese her türlü argümanı kullanarak hizmet veriyor. E-devlette en fazla uygulaması olan kurumuz, 150’den fazla uygulamamız var. Birçok işlem için vatandaşlar oturdukları yerden E-devlet aracılığıyla 156 hizmetten faydalanabiliyorlar. Artık yapılandırmaların taleplerini de sistem üzerinden alabiliyoruz” dedi.

İZMİR’DE KAYIT DIŞI ORANI YÜZDE 26
İzmir’de kayıt dışı çalışanlara değinen Gülcemal, bu oranın yüzde 26 olduğunu belirterek “Kayıt dışı İzmir’de yüzde 26 oranında. Bir kişinin iş yerinde sigortasız çalışmasıdır bu. Ama kazancının eksik bildirilmesi de kayıt dışılıktır. Sahada bunun denetimini yapıyoruz mutlaka. Burada önemli olan sigortalıların şikayeti… bir telefon kadar yakın 170. Yazılı beyana gerek yok, otomatik bize düşüyor ve gerekli denetimi yapıyoruz. 170’den başvurarak haklarını sağlamamızı isteyebilir vatandaşlar” dedi.

Basında ‘İzmir’de her gün 20-30 dükkan kapanıyor’ söylemlerine karşın sayısal verileri ortaya koyan Gülcemal, İzmir’de pandemi sürecinden bu yana işveren ve işçi sayısının arttığına değindi. Konuyla ilgili olarak Gülcemal “İzmir’in resmini çizelim, bir projeksiyon ortaya koyalım. Bu rakamlar gizli değil, hepsi açıklanan resmi rakamlar. İzmir'de aktif çalışan kişi sayısı 1 milyon 438 bin. Türkiye’de toplamda 23 milyon çalışan var.  Türkiye’de aktif çalışanların yüzde 5-6’sı İzmir’de. Tüm Türkiye’de emekli aylığı alan sayısı 13 milyon civarında. İzmir’de 1 milyon 1000 emekli maaşı alan insan var. İzmir nüfusunun yüzde 22.78’si emekli. Yüzde 37’si de emekli ve çalışan üzerinden bakılıyor. İzmir nüfusunun yüzde 38’i aktif çalışan. İzmir’de 142 bin 772 adet işçi çalıştıran kişi var. Pandemi 2020 Mart ayında başladı. O zamanki işyeri sayısı 131 bin 305. Şu anda 142 bin 772’ye yükselmiş 2021 Haziran ayı verilerine göre. Çalışan sayısına baktığımız zaman -işçi olanlar- 2020 Mart ayında İzmir’de 966 bin 829 çalışan varmış. Şu anda 2021 Haziran ayı verilerine göre 1 milyon 94 bin 645 sigortalı çalışan kişi var” ifadelerinde bulundu.

Gülcemal, İzmir özelinde yaz aylarının da verileri ortaya çıkınca bu istihdam rakamlarının Temmuz ve Ağustos dönemleri için çok daha yüksek olacağını söyledi.

İZMİRLİ’NİN SGK’YA BORCU 2 MİLYAR TL
SGK’ya olan borçların yapılandırma süreci içerisinde olunan bu dönemde İzmir’de bu yapılandırmaya toplamda 60 bin kişinin başvurduğuna değinen Gülcemal, toplamda 2 milyar TL’ye yakın bir borç olduğunu söyledi. Gülcemal, “Bütün SGK’ya prim borcu olan işverenler ve sigortalılar yapılandırmadan faydalanabiliyorlar. Burada bahsettiğimiz işverenler, işyerlerinde işçi çalıştıran kişiler. Herhangi bir statüden prim borcu olan sigortalılarımız borçlarını yapılandırıp ödeyebiliyorlar. Şu anda 44 bin başvuru var, bugün itibariyle tahmin ediyorum ki 50 bini biz İzmir’de yakaladık… Prim borcu olanlardan bahsediyoruz. Şahsi borcu olanlar da yapabiliyor yapılandırma yapabiliyor, onlarında sayısı 10 bin civarında. Toplamda 60 bin kişi kadar. Şu anda hali hazırda prim borcunun yüzde 50’si yapılandırılırdı, toplamda 2 milyara yakın borç mevcut” dedi.

YAPILANDIRMA İÇİN ŞARTLAR NEDİR?
Yapılandırmanın şartlarına değinen Gülcemal, bu şartları şöyle anlattı: “Bu yapılandırma 2021 Nisan ayı ve öncesinde tahakkuk eden prim borçlarını kapsıyor. Öncelikle 23 ilçe de teşkilatımıza giderek şahsen başvuru yapma imkanınız var, çok yoğunsanız E-devletten de yapılandırma başvurusu yapabiliyorlar. Biz de dökümlerini onlara gönderiyoruz. Borcunu yapılandırmak istiyor ama peşin mi ödenecek taksitle mi ödenecek ona bakmamız lazım. Prim borçlarınızı peşin ya da 6-9-12 taksitle yapılandırabiliyorsunuz. Eğer peşin öderseniz, prim borçlarının asıl borçları kalıyor, gecikmeler siliniyor bunun yerini yurt içi tüketici endeksi konuyor. Peşin ödemek isteyene de yanına koyduğumuz faizinin yüzde 90’ını siliyoruz. Taksit yapmak isteyen de taksitlendirme farkını koyarak ödeyebiliyor. İdari para cezalarında da ana para borcunun yüzde 50’si siliniyor. Bu mali açıdan vatandaşın üstündeki külfeti azaltıyor, başka ne avantajları var? İnsanlar neden yapılandırmak istiyor? Çünkü oldukça avantajlı, bunun dışında birçok noktaya borcu yoktur yazısı verilmesi gerekiyor. Yapılandırmaya girdikten sonra prim borcu yoktur yazısı alabiliyorsunuz. Şu anda 22 adet teşvik var, prim borcu olanlar yararlanamıyor ama geldi yapılandırdıysa istediği prim teşvikinden faydalanabiliyor. Bu oldukça işverenlerimizin ve sigortalılarımızın faydasına…”

BU ŞERHLER YAPILMAK ZORUNDA
SGK’nın tapudaki mallar üzerine şerh koyma durumlarına açıklık getiren Gülcemal, “Biz sistemde sizin tapudaki ya da mali araçlarınızın üzerine şerh koyuyoruz, değerini görmüyoruz. Biz tapuya gönderirken değerini bilmediğimiz için hepsine haciz gider, tapuya gidilir bu mal varlığım karşılıyor denir ve diğerlerinden kaldırılır. Çok basit bir işlem. Kamu alacağını garanti altına alıyoruz bizler, başvuruda hangisi karşılıyorsa gerisini kaldırılıyoruz. Kamu alacağını garanti altına almak için bu şerhler yapılmak zorunda. Yapılandırmaya başvurulduğunda biz işlem yapmıyoruz, prim borcu ödendikçe, mal varlığı üzerindeki haciz sıra sıra borç ödendikçe kalkıyor” dedi.

ÖDEME İÇİN MUTLAKA BİR KOLAYLIK SAĞLAMAYA ÇALIŞIYORUZ
Borç ödemelerinde katı kuralların olmadığını ve mutlaka bir kolaylık sağlandığını söyleyen Gülcemal, “Birinci ve ikinci taksit bizde zorunludur. Bunları ödemezseniz yapılandırma bozulur. Bunları ödeyip sisteme soktuğunuzu görmemiz lazım. Mutlaka ilk iki taksit ödendiğini görmemiz gerekiyor. 6 ay sonra 3. Taksit ödenemeyebilir ama bu kuralların konması lazım ama üçü ödeyemedi, 4’ü ödedi, 5’i ödeyemedi… Ödeyemediği yıl içerisindeki 2 taksiti yapılandırma sonuna koyuyoruz ve haklarından yararlanmaya devam ediyor. Katı kurallarımız yok, ödeyemeyenler için mutlaka bir kolaylık sağlamaya çalışıyoruz” diye söyledi.

ÖDEYENLERE ÖDÜLLERİMİZ VAR
Borçlarını düzenli ödeyenlerin teşvik alabildiğine değinen Gülcemal, “Sistem farkı şöyle arıyor; 22 adet teşvik ve asgari ücret desteği var. Borçlarını düzenli ödeyenler teşvik alabiliyor. Öyle teşvikler var ki 1 sene boyunca prim borcu yaratmadan istihdama imkan veren teşviklerimiz var. 5 puan prim teşvikimiz var 2008’den beri, yanında çok fazla işçi çalıştıran kişiler için yüzde 14 indirim sağlıyor. Ödemeyenler ile ilgili işlem yapılıyor, kanunun bize vermiş olduğu argümanları kullanarak yaptırımlarımız var. Ödeyenlere de ödüllerimiz var” ifadelerini kullandı.

DENETİMDE BASKIN YAPMIYORUZ, İHBAR VE ŞİKAYETLER ÜZERİNE GİDİYORUZ
Denetim yaparken eskiden olduğu gibi baskın yapmadıklarını belirten Gülcemal, İzmir’de denetim kadrolarının çok güçlendiğini ve sahada 206 denetmen ile mücadele verdiklerini söyledi. Denetimlerin tamamının ihbar ve şikayetler üzerine gerçekleştiğini belirten Gülcemal, insanların haklarını aramanın kendi görevleri olduğunu ifade etti. Gülcemal, denetim konusunda “Baskın yapmıyoruz. İzmir’deki denetim kadromuz çok güçlendi. 206 denetmenimiz var İzmir’de sahada. Mücadelemizi veriyoruz. Burada sektörel denetimler olabiliyor ama şu anda denetimlerin tamamı ihbar ve şikayetler üzerine. İnsanların haklarını alıp, teslim etmek gerekiyor. İnsanların haklarını aramak bizim görevimiz” açıklamalarında bulundu.

İŞVEREN KAZAYI 3 İŞ GÜNÜ İÇİNDE BİLDİRSİN
İş sağlığı ve güvenliği konusunda 2013’ten beri kanun olduğunu belirten Gülcemal, kanunun dışında SGK’nın yükümlülükleri olduğunu belirtti. Bir iş kazası olduğunda işverenin kazayı 3 iş günü içerisinde bildirmesi gerektiğini aksi taktirde 5-15 bin TL para cezası olduğunu belirten Gülcemal, konuyla ilgili olarak, “Biz SGK olarak kanunun dışında bizim de yükümlülüklerimiz var. Bir işyerinde iş kazası olduğunda işverenin bununla ilgili yapması gereken en önemli yükümlülük bildirim. Kazadan sonraki ilk 3 iş günü içerisinde bizim kurumumuza bildirmeniz gerekiyor. Panikle unutulabiliyor ama şirket kurumsalsa yapabiliyor. Diğerleri için gözden kaçabiliyor ama çok zor değil, internetten veya manuel olarak bildirim yapılabilir. Bu bildirimi yapmak işvereni birçok yükümlülükten kurtarıyor. Derhal ilgili kolluk kuvvetine de bildirim yapmak zorunda. Zaten hastanelerden kaçılamıyor, bizim sistemimiz tüm hastanelerle entegre, iş kazası olduğunda hemen bizim sistemimize düşüyor. Biz bunun takibini yapıyoruz. Bildirim yapılmadığında idari para cezası olarak 5-15 bin lira cezası kesiliyor” ifadelerinde bulundu.

YAPILANDIRMA FIRSATINI KAÇIRMASINLAR
Yapılandırma konusunda bir kez daha hatırlatmalarda bulunan Gülcemal, borcu olanların bu fırsatı kaçırmaması gerektiğini söyleyerek cümlelerini şu sözlerle bitirdi:

Yapılandırma ana gündemimiz son 15 günümüz. 30 Eylül son başvuru, bu uzatılmış süre. Normalde  başvuru süresi 31 Ağustos’tu ve 30 Eylül’e kadar uzatıldı. Kanunda başka bir uzatma yetkisi  yok. Birçok avantajdan faydalanmak için yapılandırma başvurularını yapsınlar, bu fırsatı kaçırmasınlar. 50 bin kişinin faydalandığı bu fırsattan yararlansınlar.